2009 – 2015, μια εξαετία διάλυσης του κοινωνικού και οικονομικού γίγνεσθαι της πατρίδας μας. Οι όποιες δομές υγείας λειτουργούσαν, κάποιες ικανοποιητικά, παραδόθηκαν σαν θυσία στην μνημονιακή λαίλαπα που τραυμάτισε βαριά την λειτουργία των νοσοκομείων, όλων των δομών πρωτοβάθμιας περίθαλψης και του κοινωνικού κράτους τελικά.
Με επιταγές, το πάγωμα των προσλήψεων, να θυμίσω πέντε προς ένα, δέκα προς ένα και τελικά δέκα προς μηδέν,, κατάφεραν και υποστελέχωσαν όλους τους νευραλγικούς τομείς στην δημόσια διοίκηση αλλά και στην υγεία τελικά. Πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, «σημεία των καιρών», από πανικόβλητους εργαζομένους που βλέπουν να διαλύονται τα όποια δικαιώματα, εργατικού δικαίου έχουν κατακτηθεί από τους εργαζόμενους δεκαετίες τώρα, να διαλύονται στις επιταγές της νεοφιλελεύθερης πρακτικής, δημιουργεί λειτουργικό έλλειμμα σε βασικές και νευραλγικές ειδικότητες.
Πετσοκομμένες πιστώσεις, έλλειψη βασικών ειδών , αλλά και εξειδικευμένων υλικών, φτωχοποίησαν την παροχή υπηρεσιών. Μοναδικό εργαλείο χρηματοδότησης το ΕΣΠΑ, ώστε να θεωρούνται ικανοποιητικά τα νοσοκομεία που οι διοικήσεις τους , φρόντισαν να έχουν ενταχθεί οι σχεδιασμοί τους σε κάποιο πρόγραμμα από αυτά. Αυτό ήταν και το σημείο «χρηστής διοίκησης» στο ΕΣΥ, κάποιοι να φανταστείτε, διεκδικούν και αριστεία μίζερης αλλά και υποτακτικής διαχείρισης. Χιλιάδες διαφάνειες και αναλύσεις, αλλά και η νέα τεχνοτροπία της δημιουργικής στατιστικής των οδοστρωτήρων του κοινωνικού κράτους, πέρασαν από τα μάτια μας, κλέβοντας εντυπώσεις στο παραλήρημα του success story των προηγούμενων. Η πολιτική της στατιστικής μπλόφας, πέρασε τελικά και στην υγεία. Λογική Αδωνίδος αλλά και των υποτακτικών του διοικήσεων, προσπάθησαν μάταια να πείσουν, ότι το μνημόνιο κάνει καλό στην υγεία, αφού ευημερούν οι αριθμοί, αν και στενάζουν οι λαοί.
¨Άνθρωποι ξεκομμένοι από την πραγματικότητα. Διαχειριστές αηθών επιταγών, προσπαθούν να πείσουν ότι το «δείγμα υγείας» που απολαμβάνει ο λαός είναι αρκετό. Πρωταγωνιστές αλλά και στοχοποιήμενοι κομπάρσοι του συστήματος υγείας οι εργαζόμενοι. Κακοπληρωμένοι, ανασφαλείς και ελάχιστοι πλέον, εργάζονται σε εξαντλητικά ωράρια για να φέρουν σε πέρας, το αυτονόητο κάθε ευνομούμενης κοινωνίας, το μίνιμουμ αξιοπρέπειας κάθε συνανθρώπου μας στην ασθένεια. Δυστυχώς το ΕΣΥ τα τελευταία χρόνια επιζεί από τον ηρωισμό των γιατρών και του νοσηλευτικού προσωπικού, που υπερβάλλοντας εαυτόν κρατούν το σύστημα υγείας ζωντανό και υποτυπωδώς λειτουργικό.
Επειδή η κάθε θεωρητική προσέγγιση, τρομάζει στο δια ταύτα, τραβώντας της γραμμή του αθροίσματος, η στατιστική μας λέει , ήδη από Δεκέμβριο του 2013 κατά το ΕΣΔΥ έχει πέσει ο μέσος όρος ζωής στην πατρίδα μας κατά 3 έτη, προβλέποντας να φτάσει στην δεκαετία στο τέλος του προγράμματος ( κατά αναλογία των προγραμμάτων που παρενέβη το ΔΝΤ για να «βελτιώσει τα οικονομικά» κρατών υπό πρόγραμμα). Ξεχασμένες ασθένειες , όπως η φυματίωση μας ξαναεπισκέπτονται, Εκατοντάδες χρόνιοι ασθενείς διέκοψαν την θεραπεία τους λόγω ανέχειας, παιδιά που δεν εμβολιάζονται γιατί οι γονείς τους είναι ανασφάλιστοι, απίστευτες ουρές και αναμονές για την πιο απλή εξέταση η επέμβαση και η έννοια της προληπτικής ιατρικής και οδοντιατρικής φαντάζει πλέον κούφια και ανεφάρμοστη.
Ε αυτό φίλοι μου είναι το φρικτότερο σενάριο της ανθρωπιστικής κρίσης που ζει η πατρίδα μας, με τραγικούς πρωταγωνιστές εμάς και τα παιδιά μας. Ταυτόχρονα είναι και το μεγάλο στοίχημα για την νέα κυβέρνηση και για όλους μας, που έχουμε ταχθεί σε αυτό το χρέος. Για τον οραματικό σχεδιασμό της υγείας, θα μπορούσαμε να γράψουμε άπειρες σελίδες. Ακόμη και ερασιτέχνες, στο στελεχιακό δυναμικό, σε καιρούς «χαλεπών αγελάδων», θα οδηγούσαν την υπόθεση υγεία, σε θετικό πρόσημο. Με χρηματοδοτήσεις να τρέχουν, με προσλήψεις σε όλες τις κενές οργανικές θέσεις και με τα διάφορα ΕΣΠΑ, σε προσμονή χρήσης, φτάνει και λίγη έντιμη διαχείριση για να γίνει η δουλειά. Αυτό, δυστυχώς ανήκει σε άλλο μελλοντικό χρόνο, σε άλλη πολιτική διάσταση, ίσως σε μια άλλη χώρα. Οραματικός χωροχρόνος…
Καλούμεθα όμως να αντιμετωπίσουμε την σκληρή και αδυσώπητη πραγματικότητα, με τα γνωστά εργαλεία και σίγουρα με πενιχρή χρηματοδότηση, μέχρι τουλάχιστον να περάσουμε τον οικονομικό Ρουβίκωνα, που έχουν παγιδεύσει την χώρα μας. Αυτό σίγουρα αρχικά χρειάζεται μια άλλη νοοτροπία, πολιτικά εμπνευσμένη, έντιμη, σοβαρή που να δίνει ελπίδα και κουράγιο σε εργαζόμενους αλλά και χρήστες υγείας. Τα στελέχη που θα διαχειριστούν την υγειονομική κρίση οφείλουν να ανήκουν στον χώρο της υγείας, να έχουν δοκιμασμένη εμπειρία και ηθική. Η ιστορία των αλλότριων επιστημόνων manager, που τελείωναν την όποια θητεία τους, χωρίς να ξεχωρίζουν τον ειδικό γιατρό από τον ειδικευόμενο, πόσο μάλλον τα ιδιαίτερα εργασιακά αλλά και εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά της κάθε ομάδας εργαζομένων, που αγνοούν τι υπογράφουν σε χημικά αντιδραστήρια η εξειδικευμένο εξοπλισμό, πρέπει να εκλείψει. Ανάλογα οφείλουμε να αποκλείσουμε όλους όσους πήραν τα «χαλκεία» τους εφαρμόζοντας τις μνημονιακές επιταγές διάλυσης του ΕΣΥ, όσο αποτελεσματικά και να το έπραξαν, γιατί έστω και σημειολογικά, απλά αυτές οι πολιτικές, δεν επιβραβεύονται.
Ανθρωπισμός, χρηστή χρήση εργαλείων διοίκησης, εξεύρεση και διεκδίκηση όλων των πόρων, από εθνικές η ευρωπαϊκές πηγές, μηδενική ανοχή στην διαφθορά αλλά και στη άλογη σπατάλη, από όποιο επίπεδο και αν προέρχεται, είναι μερικά από τα απαραίτητα χαρακτηριστικά του ανθρώπινου δυναμικού που χρειαζόμαστε τώρα στην υγεία. Οι ελλείψεις σε προσωπικό και γιατρούς είναι από τα σημαντικότερα προβλήματα , όποτε η βροντερή διεκδίκηση τους , είτε από τις θέσεις που έχουν παγώσει ενώ έχουν κριθεί, είτε από κενές του οργανογράμματος, αλλά μόνο σε έσχατη ανάγκη από επικουρικούς, είναι άμεση προτεραιότητα. Η σχέση εργαζομένων, γιατρών, νοσηλευτών και διοίκησης οφείλει να είναι ζεστή, στενή και με αλληλοκατανόηση. Οι εργαζόμενοι στα κρατικά νοσοκομεία έχουν υποστεί τραγικές μειώσεις σε μισθούς και εργασιακά δικαιώματα, ωστόσο η υπερπροσπάθεια αλλά και ηρωισμός τους, τα κρατάει ακόμη όρθια. Καμία διοικητική
δεινότητα, μόνη δεν μπορεί να επιτύχει αν δεν κάνει και τους εργαζομένους κοινωνούς του εγχειρήματος.
Στενή σχέση όλων των υγειονομικών μονάδων, νοσοκομείων με την κατά τόπους ΥΠΕ, αλλά και το υπουργείο υγείας πρέπει να υπάρχει για τα μεγάλα προβλήματα του χώρου, τα οποία συχνά πυκνά χρήζουν πολιτικών κατευθύνσεων αλλά και πολιτικών λύσεων. Η υποστελέχωση, η υποχρηματοδότηση, οι ιδιωτικοποιήσεις μέσα στα νοσοκομεία (καθαριότητα, σίτιση κλπ, μείωσαν τις θέσεις εργασίας, αλλά και την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών) οι συχνά αμαρτωλές προμήθειες, η πολιτική στο φάρμακο, είναι μερικοί λόγοι διαρκούς διαβούλευσης. Εδώ επιβάλλεται μία «ριζοσπαστική αλλαγή» στην κατεύθυνση των οδηγιών, των διαταγών αλλά και του σχεδιασμού, να υπάρξει και ανάδρομη σχέση, να ακούγονται οι περιφέρειες και οι τοπικές κοινωνίες που βιώνουν εν πολλοίς τα προβλήματα και ίσως έχουν τις λύσεις.
Ο οραματικός σχεδιασμός για την υγεία και η σκληρή πραγματικότητα.
Ματθαίου Δραμητινού.
Γιατρού καρδιολόγου
Δημοτικού συμβούλου Βόλου
Τ. προέδρου Ιατρικού συλλόγου Μαγνησίας