Αν θέλετε να καθυστερήσετε όσο το δυνατόν περισσότερο τις συνέπειες του χρόνου στο δέρμα του προσώπου σας, δεν αρκούν οι κρέμες και οι λοσιόν. Πρέπει να προσέξετε τι το επηρεάζει και να λάβετε τα απαιτούμενα μέτρα.
«Η διαδικασία της γήρανσης (ή εγγενής γήρανση) είναι συγκεκριμένη και καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τα γονίδιά μας», εξηγεί ο κ. Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος (Αισθητική Δερματολογία-Δερματοχειρουργική).
«Η εγγενής γήρανση ευθύνεται που το δέρμα γίνεται πιο λεπτό και ξηρό καθώς μεγαλώνουμε, ενώ από αυτήν εξαρτάται και ο ρυθμός με τον οποίο θα χάσει λίπος».
Άλλες ενδείξεις της εγγενούς γήρανσης είναι η υποχώρηση της γραμμής των μαλλιών με ταυτόχρονη διεύρυνση του μετώπου και η επιμήκυνση που μερικές φορές παρατηρείται στα αυτιά επειδή αλλάζει σχήμα ο χόνδρος σε αυτά.
Ένδειξη εγγενούς γήρανσης είναι επίσης η κάμψη της άκρης της μύτης, που προκαλείται από την εξασθένηση του συνδετικού ιστού ο οποίος υποστηρίζει τον ρινικό χόνδρο.
Με το πέρασμα του χρόνου συμβαίνουν επίσης ορισμένες δομικές ανακατατάξεις, οι οποίες δείχνουν πιο γερασμένο το δέρμα. Το λίπος στο πρόσωπο, λ.χ., όταν είμαστε νέοι κατανέμεται σε όλο το πρόσωπο, με έμφαση στο μέτωπο, τους κροτάφους, τα μάγουλα και γύρω από τα μάτια και το στόμα.
Με την ηλικία, ο όγκος του λίπους μειώνεται και ταυτοχρόνως το λίπος μετακινείται προς τα κάτω, με αποτέλεσμα τα χαρακτηριστικά του προσώπου που ήταν στρογγυλά να «βαθουλώνουν» και το δέρμα που ήταν λείο και σφικτό να χαλαρώνει και να «σακουλιάζει». Επιπλέον, η συσσώρευση του λίπους στο κάτω μισό του προσώπου κάνει το πηγούνι να μοιάζει φαρδύ και το δέρμα στο λαιμό χαλαρό.
Μία άλλη εγγενής αλλαγή είναι οι ρυτίδες στο μέτωπο και ανάμεσα στα φρύδια, οι οποίες είναι γνωστές ως «ρυτίδες έκφρασης». Αυτές είναι απόρροια της συνεχούς συσπάσεως των μυών του προσώπου που τελικά δημιουργούν μόνιμη πτύχωση στο δέρμα. Η πτύχωση αυτή συνήθως γίνεται εμφανής όταν αρχίζει το δέρμα να χάνει την ελαστικότητά του (περίπου στις ηλικίες 35-45 ετών).
«Φυσικός τρόπος για να σταματήσουμε τις αλλαγές της εγγενούς γήρανσης δεν υπάρχει, εκτός πια κι αν θέλει κανείς να περάσει ανέκφραστος όλη τη ζωή του», λέει ο κ. Μιχελάκης. «Εκείνο όμως που μπορούμε να επηρεάσουμε σε μεγάλο βαθμό είναι η λεγόμενη εξωγενής γήρανση, η οποία είναι απόρροια του περιβάλλοντος και των επιλογών που κάνουμε στον τρόπο ζωής μας».
Ποτέ στον δρόμο χωρίς αντηλιακό
Χαρακτηριστική ένδειξη του τρόπου ζωής είναι οι λεπτές ρυτίδες και οι κηλίδες που εμφανίζονται στο δέρμα εξαιτίας της έκθεσης στον ήλιο και του καπνίσματος.
«Ο ήλιος παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην πρόωρη γήρανση του δέρματος και το πρώτο απαραίτητο βήμα για νεανικό δέρμα στο πρόσωπο είναι να το θωρακίσουμε απέναντι στην ηλιακή ακτινοβολία», τονίζει ο κ. Μιχελάκης.
Αυτό σημαίνει πως είτε πρόκειται να πάτε μια βόλτα στην παραλία, είτε για εξωτερικές δουλειές στην πόλη, θα αλείφετε τα γυμνά σημεία του δέρματός σας με αντηλιακό με δείκτη προστασίας από 20 και πάνω, το οποίο θα είναι ανθεκτικό στο νερό (water resistant). Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από την εποχή του χρόνου και τις καιρικές συνθήκες, διότι η ηλιακή ακτινοβολία διαπερνά στο μεγαλύτερο ποσοστό της τα σύννεφα και φθάνει έως την επιφάνεια της γης.
Η συμβουλή αυτή μοιάζει τετριμμένη, αλλά όσες φορές κι αν την πει κανείς, ποτέ δεν είναι αρκετή. Ο ήλιος είναι η κυριότερη αιτία πρόωρης γήρανσης του δέρματος: προκαλεί το 80% των ορατών ενδείξεων της γήρανσης στο πρόσωπο, σύμφωνα με μελέτη του 2013.
Πώς μπορεί να συμβεί αυτό; «Η υπεριώδης ακτινοβολία βλάπτει τις ίνες ελαστίνης στο πρόσωπο, με συνέπεια να “σακουλιάζει” το δέρμα και να χάνει την ελαστικότητά του», εξηγεί ο κ. Μιχελάκης. «Επομένως, το δέρμα γίνεται πιο στεγνό, δημιουργεί ευκολότερα μώλωπες και μικροεκδορές, οι οποίες χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επουλωθούν και βεβαίως είναι πολύ περισσότερο ευάλωτο στην εμφάνιση ρυτίδων. Η φωτογήρανση προκαλεί επίσης πάχυνση στο δέρμα και διαταράσσει την παραγωγή μελανίνης από τα μελανοκύτταρα, οπότε εύκολα δημιουργούνται κηλίδες-πανάδες. Οι βλάβες αυτές δεν είναι εμφανείς όταν κάποιος είναι νέος, αλλά γίνονται ορατές αργότερα στη ζωή, συνήθως στη μέση ηλικία».
10 χρόνια προσθέτει το τσιγάρο
Το κάπνισμα είναι ο δεύτερος κυριότερος παράγοντας πρόωρης γήρανσης του δέρματος στο πρόσωπο. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι το δέρμα των καπνιστών εμφανίζει εντονότερο «σακούλιασμα» κάτω από τα μάτια, ρυτίδες γύρω από τα χείλη και χαλάρωση στο δέρμα του λαιμού και της γνάθου.
Και δεν είναι μόνο το δέρμα του προσώπου που κινδυνεύει. Έχει διαπιστωθεί ότι το κάπνισμα μειώνει σε όλο το σώμα την παραγωγή κολλαγόνου, ενώ ταυτοχρόνως διεγείρει τη δράση ενός ενζύμου το οποίο το διασπά. Η συνέπεια είναι να ρυτιδιάζει το δέρμα παντού στο σώμα και να χάνει την ελαστικότητά του. Μάλιστα μελέτες έχουν δείξει πως η μείωση στην παραγωγή του κολλαγόνου μπορεί να φτάσει το 40% στους καπνιστές.
Και σαν να μην έφταναν αυτά, το κάπνισμα ελαττώνει και την συγκέντρωση νερού στην επιδερμίδα, κάνοντας την να είναι πιο ξηρή και πιο εύθραυστη. Και όσο περισσότερο και επί περισσότερα χρόνια καπνίζει κανείς, τόσο το χειρότερο.
Έχει υπολογιστεί ότι το κάπνισμα μάς κάνει να φαινόμαστε τουλάχιστον 10 χρόνια μεγαλύτεροι απ’ όσο στ’ αλήθεια είμαστε.
Προσέξτε πως το φροντίζετε
Το πρόσωπό σας σίγουρα χρειάζεται περιποίηση, έχει όμως μεγάλη σημασία τι περιποίηση του κάνετε.
Κατ’ αρχάς, δεν πρέπει να το πλένετε πολλές φορές την ημέρα αλλά μόνο πρωί και βράδυ, γιατί το πολύ πλύσιμο το ξεραίνει και το αφυδατώνει. Αν όμως ιδρώσετε πολύ, πρέπει να το πλύνετε, γιατί ο ιδρώτας προκαλεί ερεθισμό και ο ερεθισμός επιταχύνει τη γήρανσή του.
Για να μην του προκαλέσετε ερεθισμό, δεν πρέπει να το τρίβετε δυνατά για να καθαρίσει. Να εφαρμόζετε απαλά ένα ήπιο καθαριστικό με τις άκρες των δακτύλων σας (και όχι με σφουγγάρι, πανί ή βουρτσάκι) και ύστερα να το ξεβγάζετε με χλιαρό νερό.
Μην χρησιμοποιείτε καυτό νερό στο δέρμα σας: αφαιρεί το προστατευτικό σμήγμα (δηλαδή το λίπος) και αφήνει το δέρμα εκτεθειμένο στην αποβολή υγρασίας και την ξηρότητα.
Να μην χρησιμοποιείτε επίσης προϊόντα για το δέρμα που σας «τσιμπάνε» ή προκαλούν αίσθημα καύσου (κάψιμο). Τα συμπτώματα αυτά σημαίνουν ότι ερεθίζουν το δέρμα. Αν, πάντως, σας έχει χορηγήσει ο δερματολόγος ιατρός αυτά τα προϊόντα, ενημερώστε τον για τα συμπτώματά σας πριν αλλάξετε οτιδήποτε στην αγωγή σας.
Προσέξτε, τέλος, τη διατροφή σας. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα διαιτολόγια με πολλά γλυκά ή άλλους επεξεργασμένους υδατάνθρακες (π.χ. λευκά ζυμαρικά, λευκό ψωμί κ.λπ.) επιταχύνουν τη γήρανση του δέρματος. Το ίδιο και η υπερκατανάλωση αλκοόλ, η οποία αφυδατώνει και ξεραίνει το δέρμα.