Όσοι έχουν εμφανίσει έστω και μια φορά γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) στη ζωή τους, σίγουρα το θυμούνται ακόμη έντονα. Είναι αυτή η δυσάρεστη αίσθηση «καψίματος», που ενίοτε συνοδεύεται από πόνο στην πλάτη, κάπως σαν να παθαίνεις καρδιαγγειακό επεισόδιο, μόνο που είναι από το στομάχι. Είναι εξαιρετικά δυσάρεστο και αν, ο μη γένοιτο, συμβαίνει συχνά, επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα της καθημερινότητας…
Η αλήθεια είναι ότι η ΓΟΠ είναι μια πολύ συνηθισμένη κατάσταση. Τέσσερις στους δέκα ανθρώπους οποιασδήποτε ηλικίας μπορεί να την εμφανίσουν, ως συνέπεια κάποιων ανθυγιεινών συνηθειών ή άλλων θεμάτων.
Ουσιαστικά αυτό, που συμβαίνει, όταν έχουμε παλινδρόμηση, είναι ότι τα γαστρικά οξέα παλινδρομούν στον οισοφάγο, αντί να συνεχίσουν τη φυσιολογική τους ροή για να ολοκληρωθεί η πέψη, κατευθυνόμενα από το στομάχι προς το λεπτό έντερο. Τα κύρια σύμπτωμα είναι η «καούρα», οι αναγωγές και οι λεγόμενες ερυγές (ρεψίματα).
«Ειδικά στα βρέφη, η παλινδρόμηση εκδηλώνεται με αναγωγές («γουλίτσες»), που στις περισσότερες περιπτώσεις υποχωρούν από μόνες τους (στο 80% των περιπτώσεων), τα παιδιά ξεπερνούν το πρόβλημα στην ηλικία του ενός έτους. Ωστόσο, αν το μωρό παρουσιάζει πολύ συχνές αναγωγές, οι γονείς πρέπει να απευθυνθούν στον γιατρό», όπως μας εξηγεί η δρ Ανατολή Παταρίδου Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος Κεφαλής & Τραχήλου, ΠαιδοΩΡΛ, επιστημονική συνεργάτης Νοσοκομείων ΥΓΕΙΑ-ΜΗΤΕΡΑ.
Πού μπορεί να οφείλεται η ΓΟΠ;
Σύμφωνα με τους ειδικούς η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να οφείλεται σε:
● Κακή διατροφή (γρήγορο και πρόχειρο φαγητό, λιπαρά, βαριές σάλτσες, καρυκεύματα, αλκοόλ)
● Καθιστική ζωή και έλλειψη άσκησης
● Αντιχολινεργικά φάρμακα
● Βαριά χειρωνακτική εργασία και συγκεκριμένα είδη γυμναστικής, όπως είναι η άρση βαρών, προκαλούν αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση, με αποτέλεσμα να προκαλείται η πάθηση.
● Εγκυμοσύνη (λόγω της πίεσης στο κάτω μέρος της κοιλιάς)
● Ανατομικά αίτια όπως διαφραγματοκήλες (συγγενείς ή επίκτητες).
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Σύμφωνα με την κα Ανατολή Παταρίδου, η παλινδρόμηση χωρίζεται σε δύο κλινικές οντότητες: στη γαστροισοφαγική και στη λαρυγγοφαρυγγική.
«Στην γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση παρατηρείται «κάψιμο» στο πίσω μέρος του στέρνου (γνωστό και ως οπισθοστερνικός καύσος) στο 75% των ασθενών. Επίσης «βάρος» στο στήθος, οι γνωστές «καούρες» στο στομάχι, «κάψιμο» στον λαιμό, βραχνάδα (κυρίως τις πρωινές ώρες), νυχτερινός βήχας, δύσοσμη αναπνοή και αίσθημα κόμπου στον λαιμό.
Στην λαρυγγοφαγική παλινδρόμηση έχουμε χρόνια ή πρωινή βραχνάδα, ξηρότητα στον φάρυγγα, συχνές και επαναλαμβανόμενες προσπάθειες καθαρισμού της φωνής, αίσθημα κόμπου στον λαιμό. Επιπλέον μπορεί να υπάρχει βήχας, καταρροή, δυσφαγία, επεισόδια πνιγμονής και αίσθηση σφιξίματος ή «βάρους» ή ξένου σώματος στον λαιμό», επισημαίνει η ειδικός.
Τι μπορεί να βοηθήσει;
Αυτό, που μπορεί να επιδράσει βοηθητικά, είναι καταρχάς τα μικρά, συχνά και ελαφριά γεύματα (5-6 γεύματα την ημέρα).
Συστήνεται να αποφεύγονται:
Οι όξινες τροφές (όπως πορτοκάλι, λεμόνι, γκρέιπφρουτ), οι σάλτσες, τα λιπαρά κρέατα, οι ξηροί καρποί, τα σιροπιαστά γλυκά, ο καφές, το τσάι, η σοκολάτα, τα τηγανητά, τα καρυκεύματα, το σκόρδο, το κρεμμύδι, αλλά και το αλκοόλ, που κατ’ επανάληψη έχει ενοχοποιηθεί για γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Επίσης το τσιγάρο και το στρες – που, έτσι κι αλλιώς, κατηγορούνται για πλείστα όσα προβλήματα υγείας.
«Μετά από ένα γεύμα, ειδικά αν είναι βαρύ και πλούσιο, δεν πρέπει να πέφτουμε αμέσως για ύπνο, αλλά να περιμένουμε ιδανικά 2-4 ώρες πριν από την κατάκλιση. Όταν, δε, ξαπλώνουμε, να φροντίζουμε να έχουμε ελαφρώς ανασηκωμένο το πάνω μέρος του σώματος. Τέλος, πολύ σημαντικό είναι να μασάμε καλά την τροφή πριν από την κατάποση», λέει η χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος κεφαλής και τραχήλου, παιδοΩΡΛ.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Επειδή τα συμπτώματα μοιάζουν με εκείνα του εμφράγματος, μπερδεύοντας και συχνά τρομοκρατώντας τους πάσχοντες, έχει σημασία να γίνεται η σωστή διάγνωση από τον εξειδικευμένο γιατρό, δηλαδή τον ωτορινολαρυγγολόγο. Το πρώτο πράγμα, που κάνει εκείνος, είναι να λαμβάνει ένα λεπτομερές ιστορικό για τις καθημερινές συνήθειες του ασθενούς.
«Βασική εξέταση είναι η ενδοσκόπηση, με την οποία ελέγχουμε εύκολα και ανώδυνα στο ιατρείο τη μύτη, τον ρινοφάρυγγα, το στόμα, τον φάρυγγα και τον λάρυγγα. Απαραίτητη για τη διάγνωση είναι η οισοφαγο-γαστροσκόπηση από έμπειρο γαστρεντερολόγο. Εφόσον κριθεί αναγκαίο, μπορεί να διενεργηθεί και pHμετρία ή/και μανομετρία 24ώρου», τονίζει η κα Παταρίδου.
Πώς αντιμετωπίζεται η ΓΟΠ;
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι απλά μέτρα, σαν αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω, όπως η αποφυγή κατάκλισης 2-4 ωρών μετά το φαγητό, η ανύψωση της κεφαλής κατά την κατάκλιση, αλλά και η ένδυση με πιο φαρδιά ρούχα και η αποφυγή κινήσεων, όπως το σήκωμα βάρους ή το σκύψιμο, βοηθούν στο να αντιμετωπιστεί η πάθηση.
H φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει αντιόξινα ή και αναστολείς της αντλίας πρωτονίων. Προτείνεται και χειρουργική θεραπεία, όπου η συντηρητική θεραπεία αποτυγχάνει. Βασική είναι η αλλαγή στη διατροφή, όσον αφορά στην ποιότητα και στον αριθμό των γευμάτων, ώστε να αποφεύγεται ο ερεθισμός του οισοφάγου.
Και ψυχολογικές παράμετροι
Οι πάσχοντες, εκτός του ότι υποφέρουν από καούρες και «κάψιμο» στο στήθος, αντιμετωπίζουν και ψυχολογικά προβλήματα, αφού μπορεί να νιώσουν ότι περιορίζεται η κοινωνική ζωή τους, εξαιτίας των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν με το φαγητό και το ποτό.
Η ΓΟΠ μπορεί να ευθύνεται για χρόνιες ιγμορίτιδες, αποφρακτική άπνοια στον ύπνο, εισροφήσεις, προκαρκινωματώδεις καταστάσεις και ανάπτυξη κοκκιωμάτων στον λάρυγγα, όπως και για οξεία μέσα ωτίτιδα στα παιδιά.