Το μέγεθος της φτώχειας των Ελλήνων πολιτών στα χρόνια του Μνημονίου δεν αποτελεί φυσικά είδηση, αφού με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, οι περισσότεροι από εμάς το έχουμε βιώσει βαθιά στο πετσί μας!
Ο συνδυασμός, ωστόσο, φτώχειας και χρεών -για την ακρίβεια χρέη τα οποία συσσωρεύονται, καθώς οι πολίτες δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους- αποτελεί μια καλά κρυμμένη βόμβα στα θεμέλια της κοινωνίας και φυσικά στα θεμέλια των νοικοκυριών.
Ο εκρηκτικός αυτός συνδυασμός αποτυπώνεται για μία ακόμη φορά στην έρευνα «ΕΙΣΟΔΗΜΑ-ΔΑΠΑΝΕΣ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 2014» που εκπόνησε το ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ.
Σύμφωνα με την έρευνα, περισσότερο από το 1/3 του πληθυσμού βρίσκεται σε διπλή παγίδα φτώχειας και χρέους, καθώς από τη μια μειώνεται το διαθέσιμο εισόδημα σε επίπεδα κάτω του ορίου φτώχειας και από την άλλη συσσωρεύονται υποχρεώσεις οι οποίες είναι αδύνατο να εξυπηρετηθούν ομαλά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με την έρευνα, τα νοικοκυριά αύξησαν την ιδιωτική τους δαπάνη για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη λόγω της αύξησης της ιδιωτικής συμμετοχής και της μείωσης της δημόσιας δαπάνης στην Υγεία. Δηλαδή και δεν διαθέτουν εισόδημα οι Έλληνες και παρ’ όλα αυτά αναγκάζονται να πληρώσουν από την τσέπη τους (με όποιον τρόπο μπορούν) προκειμένου να αντιμετωπίσουν έκτακτα ή χρόνια προβλήματα υγείας.
Εάν στο δύσκολο αυτό τοπίο προσθέσουμε και το εξαιρετικά σοβαρό κύμα μετανάστευσης το οποίο καταγράφει η χώρα μας τόσο σε γιατρούς και νοσηλευτές (εκτιμάται ότι γύρω στους 10.000 νέους γιατρούς έφυγαν για το εξωτερικό σύμφωνα με την ΟΕΝΓΕ) όσο και σε στελέχη που εργάζονται στην φαρμακοβιομηχανία ή στο χώρο της Υγείας γενικότερα, τότε αντιλαμβάνεται κάποιος τη δεινή θέση στην οποία βρέθηκαν και βρίσκονται οι Έλληνες και η ίδια η χώρα. Η υγεία, η περίθαλψη και η πρόσβαση σε αναγκαία φάρμακα, αναφαίρετα δηλαδή δικαιώματα του κάθε πολίτη, βρέθηκαν στο στόχαστρο της ξένης κηδεμονίας και καταβαραθρώθηκαν τα τελευταία χρόνια. Και το πιο σοβαρό ακόμη ζήτημα είναι ότι ιδιαίτερα στοχοποιήθηκαν ευπαθείς ομάδες και χρονίως πάσχοντες, οι οποίοι καλύφθηκαν περισσότερο από τους πολίτες και τους ιδιώτες και λιγότερο από την ίδια την Πολιτεία.
Ας δούμε αναλυτικά τα αποτελέσματα της έρευνας του ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ :
1. Πάνω από 3 στα 10 νοικοκυριά δηλώνουν ότι διαβιούν με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα που βρίσκεται στην κατώτερη εισοδηματική κλίμακα (<10.000€). Το ποσοστό είναι πιο υψηλό στις κατηγορίες νοικοκυριών με 2 και 4 μέλη.
2. Το 93,7% των νοικοκυριών παρουσίασε σημαντική μείωση των εισοδημάτων μετά το ξέσπασμα της κρίσης, με σαφέστατη την τάση διεύρυνσης της ανισότητας.
3. Το 46,9% του πληθυσμού δήλωσε ότι το οικογενειακό εισόδημα δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών και το 55% του πληθυσμού δήλωσε ότι χρειάστηκε επιπρόσθετους μη ίδιους πόρους (δανεισμό από συγγενείς-φίλους, τραπεζικό δανεισμό, εκποίηση περιουσιακών στοιχείων, ενεχυροδανειστήριο).
4. Το 35,9 % των νοικοκυριών, δηλαδή πάνω από 1 εκ. νοικοκυριά, έχουν στην οικογένεια ένα τουλάχιστο άτομο σε ανεργία. Από αυτό το ποσοστό μόνο το 8,9% λαμβάνει επίδομα ανεργίας.
5. Είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι οι συντάξεις αποτελούν για το 52% των νοικοκυριών την κυριότερη πηγή εισοδήματος. Το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 42% το 2012.
6. Η συσσώρευση των οικονομικών υποχρεώσεων των νοικοκυριών μέσα στο 2014 συνεχίστηκε και διευρύνθηκε οριακά σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Περισσότερα από 1 στα 3 νοικοκυριά βρίσκονται στο όριο καθυστέρησης πληρωμών προς το δημόσιο, ταμεία Δ.Ε.Κ.Ο., τράπεζες, δάνεια κ.λπ., λόγω αδυναμίας πληρωμής.
7. Το 42,5% των νοικοκυριών διατηρεί αρνητικές προσδοκίες ως προς τη δυνατότητά του να καλύψει βασικές υποχρεώσεις το επόμενο έτος (Πίνακας 4). Το 35,4% θεωρεί ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις φορολογικές υποχρεώσεις το επόμενο έτος.
8. Σημαντική αύξηση, παρά τη μείωση της συνολικής πιστωτικής επέκτασης, σημείωσε η χρήση του πλαστικού χρήματος για την κάλυψη των υποχρεώσεων του νοικοκυριού. Η χρήση πιστωτικής κάρτας αυξήθηκε από το 15,8% το 2012 στο 25,4% το 2014.
9. Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι τα νοικοκυριά αύξησαν την ιδιωτική τους δαπάνη για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, λόγω της αύξησης της ιδιωτικής συμμετοχής και της μείωσης της δημόσιας δαπάνης στην Υγεία (στη μοναδική κατηγορία στην οποία υπήρξε θετικό ισοζύγιο δαπάνης).
10. Μέσα στο 2014, πάνω από το 54% νοικοκυριών κλήθηκε να πληρώσει περισσότερο από 500 ευρώ για φόρο ακινήτων. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2013 ήταν 46,8%. Τρία στα δέκα νοικοκυριά εκφράζουν φόβο ότι θα χάσουν το σπίτι τους εξ αιτίας τόσο των συσσωρευμένων υποχρεώσεων όσο και των επιπρόσθετων επιβαρύνσεων (δανειακών, φορολογικών και άλλων).