Τα γυαλιά είναι απαραίτητα για τα προβλήματα όρασης που αντιμετωπίζουμε, αλλά πολλοί άνθρωποι φορούν επί σειρά ετών το ίδιο ζευγάρι διότι δεν πηγαίνουν στον οφθαλμίατρο όσο συχνά θα έπρεπε.
Οι άνθρωποι αυτοί νομίζουν ότι βλέπουν καλά. Ωστόσο μια προσεκτική εξέταση από τον οφθαλμίατρο συχνά αποκαλύπτει ότι η πεποίθηση αυτή ήταν λανθασμένη.
«Τα μάτια έχουν μεγάλη προσαρμοστική ικανότητα και κάνουν ό,τι μπορούν για να διατηρήσουν φυσιολογική την όραση», λέει ο Χειρουργός-Οφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision και καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU Medical School). «Την ίδια προσπάθεια καταβάλλουν και όταν η όραση είναι μειωμένη, επειδή το άτομο φορά λάθος γυαλιά. Τελικά συνηθίζουν να ΜΗΝ βλέπουν καλά και ο ασθενής νομίζει ότι η μυωπία, η πρεσβυωπία ή ο αστιγματισμός του ελέγχονται ικανοποιητικά. Όταν όμως τελικά πάει στον οφθαλμίατρο, συχνά μαθαίνει ότι η όρασή του έχει επιδεινωθεί, ενώ όταν φορέσει τα νέα του γυαλιά μπορεί να ανακαλύψει ότι δεν βλέπει καλά ή ότι ζαλίζεται. Τα συμπτώματα αυτά προκαλούνται από την προσπάθεια που κάνουν τα μάτια να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα και συνήθως διαρκούν λίγες μέρες (κατά κανόνα 1-2). Ύστερα υποχωρούν».
Πώς μπορεί όμως ένας άνθρωπος ο οποίος δεν πηγαίνει προληπτικά στον οφθαλμίατρο, να καταλάβει ότι πρέπει να αλλάξει τα γυαλιά οράσεως που χρησιμοποιεί; Ο κ. Κανελλόπουλος λέει ότι υπάρχουν μερικά ύποπτα συμπτώματα που πρέπει να τον προβληματίσουν. Να ποια είναι:
1. Έχετε συχνά πονοκέφαλο. Οι επαναλαμβανόμενοι πονοκέφαλοι σπανίως συσχετίζονται από τους πάσχοντες με την όρασή τους. Ωστόσο αποτελούν μία από τις πιο πρώιμες ενδείξεις πως τα γυαλιά χρειάζονται αλλαγή, καθώς ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται αδιόρατες αλλαγές στην όραση, που τον αναγκάζουν να εργάζεται σκληρά για να τις διορθώσει. Όσοι έχουν μυωπία και φορούν λάθος γυαλιά, τυπικά νιώθουν τον πονοκέφαλο στο μέτωπο, ακριβώς πάνω από τα φρύδια. Όσοι έχουν πρεσβυωπία, τείνουν να παρουσιάζουν πονοκέφαλο όταν κοιτούν κοντινά αντικείμενα για πολλή ώρα. Πονοκέφαλο μπορεί να προκαλέσει και ο σκελετός των γυαλιών, όταν πιέζει πολύ το κρανίο πίσω από τα πτερύγια των αυτιών.
2. Νιώθετε τα μάτια σας κουρασμένα. Αν νιώθετε τα μάτια σας κουρασμένα, είναι πιθανό να έχετε ένα από τα σαφέστερα σημάδια ότι η όρασή σας έχει αλλάξει. Όταν η κόπωση των ματιών οφείλεται σε άλλα αίτια (π.χ. έλλειψη ύπνου, εποχιακές αλλεργίες) συνήθως διαρκεί 1-2 μέρες. Όταν όμως νιώθετε διαρκώς κουρασμένα τα μάτια σας, το πιθανότερο είναι πως χρειάζεστε καινούργια γυαλιά.
3. Μισοκλείνετε τα μάτια σας για να δείτε καθαρά. Οι άνθρωποι που μισοκλείνουν διαρκώς τα μάτια τους, συνήθως αντιμετωπίζουν αδιόρθωτο πρόβλημα όρασης. Η κίνηση αυτή αποτελεί φυσικό τρόπο διόρθωσης της εστίασης και της διαύγειας της εικόνας. Πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν καν ότι μισοκλείνουν τα μάτια τους, παρά μόνο όταν τους πονέσουν. Μακροπρόθεσμα, το συνεχές μισοκλείσιμο των ματιών βλάπτει την όραση, διότι κουράζει τα μάτια και επιδεινώνει τις όποιες διαθλαστικές ανωμαλίες έχει το άτομο (μυωπία, αστιγματισμό κ.λπ.). Αν μισοκλείνετε τα μάτια σας όταν κοιτάζετε την οθόνη του κινητού ή του λάπτοπ σας, κλείστε ένα ραντεβού με τον οφθαλμίατρό σας.
4. Οι εικόνες που βλέπετε είναι θολωμένες. Υπάρχουν πάρα πολλοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να μην βλέπετε καθαρά, από τον καταρράκτη έως διάφορα νοσήματα. Συχνά όμως η αιτία είναι χρήση λανθασμένων διορθωτικών γυαλιών. Επομένως, αν ξαφνικά διαπιστώσετε ότι δεν βλέπετε καθαρά τα διάφορα αντικείμενα (κυρίως το εξωτερικό περίγραμμά τους), από το ένα ή και τα δύο μάτια, πρέπει να σας εξετάσει ο οφθαλμίατρός σας.
5. Βλέπετε διπλά είδωλα από το ένα μάτι. Το να βλέπει ένας άνθρωπος διπλά είδωλα ονομάζεται διπλωπία. Η διαταραχή αυτή μπορεί να εκδηλωθεί στο ένα μάτι ή και στα δύο. Η διπλωπία από το ένα μάτι σχεδόν ποτέ δεν σημαίνει κάτι σοβαρό, ενώ εκείνη και στα δύο μάτια συχνά οφείλεται σε σοβαρά νευρολογικά προβλήματα. Αν έχετε διπλωπία από το ένα μάτι, πιθανώς η ρίζα του προβλήματος είναι τα διορθωτικά γυαλιά σας. Μπορεί να είναι παλιά, ο σκελετός τους να έχει στραβώσει ή να έχετε γρατζουνίσει τους διορθωτικούς φακούς τους. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να σας εξετάσει δίχως καθυστέρηση ο οφθαλμίατρός σας.
6. Τα γυαλιά σας δεν καθαρίζουν. Η συνεχής χρήση των γυαλιών οράσεως τους προκαλεί φθορές. Αν δεν τα αλλάζετε συχνά, οι φθορές συσσωρεύονται και κάποια στιγμή θα διαπιστώσετε ότι οι διορθωτικοί φακοί έχουν πια αλλοιωθεί μόνιμα και δεν μπορείτε να τους καθαρίσετε όπως παλαιότερα. Η συνηθέστερη αλλοίωση είναι μικροσκοπικές ρωγμές, που θολώνουν την επιφάνειά τους και επηρεάζουν την όραση.
7. Δεν θυμάστε πότε αλλάξατε για τελευταία φορά γυαλιά. Σύμφωνα με τις συστάσεις της Αμερικανικής Ακαδημίας Οφθαλμολογίας (AAO), οι υγιείς ενήλικες χωρίς προβλήματα όρασης πρέπει να ελέγχουν λεπτομερώς την όρασή τους:
· Μία φορά στις ηλικίες 20-29 ετών (δηλαδή μία φορά κατ’ αυτή τη δεκαετία)
· Δύο φορές στις ηλικίες 30-39 ετών (δύο φορές στη δεκαετία αυτή)
· Μία φορά στην ηλικία των 40 ετών
· Μία φορά κάθε χρόνο στις ηλικίες 20-40 ετών, αν φορούν φακούς επαφής
Μετά τα 40 έτη, η συχνότητα του ελέγχου καθορίζεται από τα ευρήματα της εξέτασης από τον οφθαλμίατρο. Μετά τα 65 έτη ο έλεγχος πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 1-2 χρόνια ή συχνότερα, αν το συστήσει ο οφθαλμίατρος.
Ωστόσο, όσοι έχουν προβλήματα οράσεως πρέπει να πηγαίνουν στον οφθαλμίατρο μία φορά κάθε 1-3 χρόνια ή όσο συχνά έχει συστήσει ο οφθαλμίατρός τους. Στη διάρκεια αυτών των ελέγχων, θα γίνεται έλεγχος της οράσεως και θα σας χορηγεί ο ιατρός νέα γυαλιά, αν τα χρειάζεστε. Αν εσείς πήγατε τελευταία φορά στον οφθαλμίατρο κάποια απροσδιόριστη στιγμή πριν από την πανδημία, καλό είναι να προγραμματίσετε νέο ραντεβού, συνιστά ο κ. Κανελλόπουλος.