Οι αλλαγές στο χρώμα, την υφή ή το σχήμα των νυχιών είναι πολύ συνηθισμένες. Παρότι όμως συχνά είναι αθώες, μερικές φορές υποκρύπτουν κάτι σοβαρό, αφού είναι πολλά τα συστηματικά νοσήματα και οι διαταραχές που επηρεάζουν τα νύχια.
Όπως εξηγεί ο Δρ. Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος (Αισθητική Δερματολογία-Δερματοχειρ
ουργική) τα υγιή νύχια είναι λεία και με ομοιογενές χρώμα. Καθώς μεγαλώνουμε μπορεί να αναπτυχθούν σε αυτά κάθετες γραμμές ή να γίνουν λίγο πιο εύθραυστα. Οι αλλαγές αυτές είναι αβλαβείς, ενώ τυχόν σημάδια που οφείλονται σε τραυματισμό συνήθως μεγαλώνουν μαζί με τα νύχια.
Το χρώμα και την υφή των νυχιών επηρεάζουν και οι μυκητιάσεις, που αποτελούν τις συχνότερες παθολογικές καταστάσεις σε αυτά. Υπάρχει, όμως, ενδεχόμενο να αναπτυχθούν πάνω τους κηλίδες, αποχρωματισμοί και αλλοιώσεις εξαιτίας άλλων παθολογικών καταστάσεων. Οι καταστάσεις αυτές μπορεί να είναι τοπικές (π.χ. μολύνσεις) ή συστηματικές (γενικευμένες). Στις συστηματικές ανήκουν διάφορα νοσήματα (από την καρδιοπάθεια έως τις ανεπάρκειες ορισμένων βιταμινών) ή ακόμα και οι δηλητηριάσεις. Την εμφάνιση των νυχιών μπορεί επίσης να επηρεάσουν ορισμένα φάρμακα (π.χ. αυτά της χημειοθεραπείας για τον καρκίνο).
«Οι αλλαγές που συμβαίνουν στα νύχια εξαιτίας συστηματικών παθολογικών καταστάσεων ή φαρμάκων είναι πολλές και διαφορετικές, αλλά σπανίως μπορεί να γίνει διάγνωση μιας πάθησης μόνο από αυτές», λέει ο κ. Μιχελάκης. «Συνήθως η όποια αλλαγή αξιολογείται σε συνάρτηση με άλλα συμπτώματα που ενδεχομένως έχει ο ασθενής, καθώς και με τα ευρήματα διαγνωστικών εξετάσεων που μπορεί να ζητηθούν».
Γιατί όμως είναι τόσο ευαίσθητα τα νύχια; «Δεν είμαστε βέβαιοι. Παραμένουν άγνωστοι οι ακριβείς υποκείμενοι μηχανισμοί που τα καθιστούν ευαίσθητα στα διάφορα νοσήματα», απαντά.
Ο κ. Μιχελάκης παραθέτει μερικές συνηθισμένες αλλαγές στα νύχια, που πρέπει να αξιολογούνται από τον δερματολόγο ιατρό διότι ενδέχεται να υποκρύπτουν κάτι σοβαρό.
Σκούρα καφέ έως μαύρη γραμμή κάτω από το νύχι. Επιστημονικά λέγεται γραμμοειδής μελάνωση όνυχος και συνήθως εκδηλώνεται κάθετα στο νύχι. Αν δεν έχει προηγηθεί τραυματισμός ή άλλες αιτίες όπως βαφές και επιμολύνσεις από βακτήρια ή μύκητες, μπορεί να είναι μελάνωμα στο νύχι. Αυτό είναι πιθανότερο όταν η μελάγχρωση προσβάλλει το ίδιο το νύχι και το πέριξ του νυχιού δέρμα. Αν είναι όντως καρκίνος (μελάνωμα όνυχος) και αντιμετωπιστεί εγκαίρως, μπορεί να ιαθεί.
Ανύψωση του νυχιού. Αν σε κάποιο σημείο το νύχι αρχίσει να σηκώνεται από την «βάση» του (κοίτη του νυχιού) και δεν είναι πια προσκολλημένο πάνω της, θα γίνει λευκωπό. Η κατάσταση αυτή λέγεται ονυχόλυση και οι πιθανές αιτίες της είναι μυκητιάσεις, ψωρίαση, τραυματισμός από επιθετικό μανικιούρ ή τραυματισμός από καθαρισμό κάτω από το νύχι με αιχμηρό αντικείμενο.
Κοκκίνισμα και διόγκωση γύρω από το νύχι. Συνήθως οφείλεται σε μόλυνση από κάποιο βακτήριο που προκαλεί φλεγμονή στο δέρμα, στις πλευρικές πτυχώσεις του νυχιού. Η μόλυνση μπορεί να προκληθεί από παρωνυχία ή από είσφρυση του νυχιού (είσοδος του νυχιού στο δέρμα). Η παρωνυχία είναι πιο συχνή σε όσους εκθέτουν συνεχώς τα άκρα τους σε νερό και υγρασία (συμπεριλαμβάνονται νοικοκυρές, εργαζόμενοι σε κουζίνες, μικρά παιδιά που πιπιλούν τον αντίχειρά τους, όσοι τρώνε τα νύχια τους, αθλητές κ.λπ.). Αν η μόλυνση διαγνωστεί εγκαίρως, μπορεί να αντιμετωπιστεί με τοπικά αντιβιοτικά. Ειδάλλως μπορεί να χρειαστεί πιο συστηματική θεραπεία ή ακόμα και χειρουργική διάνοιξη.
Πρασινόμαυρη χροιά στο νύχι – περιονύχιο. Και πάλι η αιτία είναι η παρωνυχία, με τη διαφορά ότι η χροιά αυτή εμφανίζεται όταν τα βακτήρια μολύνουν το νύχι. Χωρίς θεραπεία, η μόλυνση αυτή επιδεινώνεται και προκαλεί πόνο και ευαισθησία στο άγγιγμα.
Στίγματα σαν βελονιές. Εάν εντοπίσετε στην επιφάνεια των νυχιών στίγματα σαν τρυπήματα από βελόνες που την κάνουν να μοιάζει με δακτυλήθρα, μπορεί να αποτελούν ένδειξη συστηματικού νοσήματος, όπως η ψωρίαση (στο 10% των περιπτώσεων αρχίζει από τα νύχια). Τα στίγματα αυτά μερικές φορές είναι επίσης ένδειξη ατοπικής δερματίτιδας ή γυροειδούς αλωπεκίας.
Κιτρινωπά νύχια. Τα νύχια μπορεί να κιτρινίσουν από το κάπνισμα ή όταν τα βάφουμε συνεχώς με κόκκινο βερνίκι. Αν, όμως, εκτός από το κιτρινωπό χρώμα παρουσιάσουν πάχυνση και αργή ανάπτυξη, η αιτία μπορεί να είναι κάτι πιο σοβαρό, όπως πνευμονοπάθεια (π.χ. εμφύσημα), ρευματοειδής αρθρίτιδα ή μια σοβαρή μόλυνση των νυχιών. Αν εκτός από το κιτρινωπό χρώμα έχουν και ελαφρύ ερύθημα (κοκκίνισμα) στη βάση τους, μια πιθανή αιτία είναι ο σακχαρώδης διαβήτης.
Βαθιά οριζόντια βαθουλώματα. Οι οριζόντιες αυλακώσεις σε όλο το πλάτος των νυχιών ονομάζονται γραμμές του Beau και οφείλονται σε παροδική επιβράδυνση ή διακοπή της ανάπτυξής τους. Αυτό μπορεί να συμβεί εξαιτίας τραυματισμού, χημειοθεραπείας, έντονου στρες ή έκθεσης στο ψύχος (στα άτομα με σύνδρομο Raynaud). Οι γραμμές του Beau σχετίζονται επίσης με τον αρρύθμιστο σακχαρώδη διαβήτη, την περιφερειακή αγγειοπάθεια και με νοσήματα που προκαλούν υψηλό πυρετό (π.χ. ιλαρά, παρωτίτιδα, πνευμονία). Μπορεί ακόμα να αποτελούν ένδειξη ανεπάρκειας ψευδαργύρου.
Λευκωπά νύχια. Τα νύχια μπορεί να γίνουν λευκωπά για διάφορους λόγους. Αν, π.χ., είναι διάχυτα λευκά, στις πιθανές αιτίες συμπεριλαμβάνονται έλλειψη καλίου, κίρρωση του ήπατος, ελκώδης κολίτιδα, ορισμένα δερματικά νοσήματα και η λήψη ορισμένων φαρμάκων. Αν είναι κατά το ήμισυ λευκά και κατά το ήμισυ ροζ, μπορεί να υπάρχει νεφροπάθεια. Αν όμως είναι λευκωπή η «βάση» (κοίτη) των νυχιών (δηλαδή το «κρέας» από κάτω τους), η αιτία μπορεί να είναι η αναιμία. Τα νύχια μπορεί επίσης να είναι λευκωπά στο μεγαλύτερο μέρος τους και να έχουν φυσιολογικό χρώμα μόνο σε 1-2 χιλιοστά στο ελεύθερο άκρο τους. Η μορφολογία αυτή είναι τα επονομαζόμενα νύχια του Terry που συνήθως οφείλονται σε κίρρωση του ήπατος. Άλλες πιθανές αιτίες είναι η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, η νεφρική ανεπάρκεια και ο διαβήτης.
Κυάνωση. Τα νύχια γίνονται μπλε όταν δεν οξυγονώνονται επαρκώς. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην έκθεση στο ψύχος (προκαλεί συστολή των αιμοφόρων αγγείων των άκρων) ή σε υποκείμενα νοσήματα των πνευμόνων, της καρδιάς ή των αγγείων (π.χ. χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, πνευμονία, κρίση άσθματος, συμφορητική καρδιοπάθεια, σύνδρομο Raynaud).
Βαθούλωμα στο κέντρο του νυχιού. Όταν δημιουργείται ένα βαθούλωμα στο κέντρο του νυχιού που το κάνει να μοιάζει με κουτάλι, η κατάσταση λέγεται κοιλονυχία. Στις πιθανές αιτίες συμπεριλαμβάνονται σιδηροπενική αναιμία, αιμοχρωμάτωση (είναι η υπερβολική απορρόφηση σιδήρου από τα τρόφιμα), καρδιοπάθεια και υποθυρεοειδισμός.
Τετραγωνισμός και φαινομενική διόγκωση των νυχιών. Η κατάσταση αυτή λέγεται πληκτροδακτυλία και οφείλεται σε υπερπλασία των μαλακών μορίων της ονυχοφόρου φάλαγγας των δακτύλων. Στις πιθανές αιτίες της πληκτροδακτυλίας συμπεριλαμβάνονται προβλήματα των πνευμόνων, της καρδιάς, του ήπατος, του στομάχου και των εντέρων (π.χ. καρδιακή ανεπάρκεια, πνευμονία, ελκώδης κολίτιδα, ηπατίτιδα κ.λπ.)