Στα 36 του χρόνια ο νευροχειρουργός Paul Kalanithi είχε ένα μεταπτυχιακό στην αγγλική λογοτεχνία και είχε κερδίσει το σημαντικότερο βραβείο σχετικά με την έρευνα στην νευροεπιστήμη. Ήταν παντρεμένος και θεωρείτο ένας από τους πιο σημαντικούς καθηγητές του Stanford University.
Τότε, ανακάλυψε ότι πάσχει από καρκίνο στους πνεύμονες (στάδιο 4).
«Η διάγνωση ήταν άμεση. Στην εκπαίδευσή μου στη νευροχειρουργική, είχα εξετάσει εκατοντάδες ακτινογραφίες συναδέλφων για να δω αν μία εγχείρηση θα μπορούσε να βοηθήσει. Έγραφα στο αρχείο “ευρέως μεταστατική ασθένεια, κανένας λόγος για εγχείρηση” και συνέχιζα την ζωή μου, έγραψε στο βιβλίο του «When Breath Becomes Air», το οποίο δημοσιεύτηκε αυτόν τον μήνα. Να σημειωθεί ότι ο Kalanithi πέθανε τον Μάρτιο του 2015.
Στο βιβλίο αυτό, ο Kalanithi καταγράφει τις σκέψεις του από τον τελευταίο 1,5 χρόνο ζωής του, συμπεριλαμβανομένου και την αναζήτηση της απάντησης σε μία από τις πιο σημαντικές υπαρξιακές ερωτήσεις: «Τι κάνει την ανθρώπινη ζωή σημαντική, ακόμα και όταν υπάρχει η άμεση απειλή του θανάτου;»
Αυτές είναι μερικές σκέψεις του Kalanithi.
1. Από εσένα εξαρτάται αν θα ανακαλύψεις τι αξίζει.
«Η “παγίδα” της ασθένειας είναι ότι όσο την βιώνεις, οι αξίες σου συνεχώς αλλάζουν. Θα προσπαθήσεις να βρεις τι έχει σημασία για εσένα και θα συνεχίσεις να το ψάχνεις.»
Όταν ο Kalanithi έμαθε ότι είναι άρρωστος πίεσε την γιατρό του να είναι συγκεκριμένη σχετικά με την πρόγνωσή του.
«Εάν είχε αίσθηση του πόσος χρόνος μου απομένει, θα ήταν πιο εύκολο. Αν είχα 2 χρόνια, θα έγραφα. Αν είχα 10 χρόνια θα επέστρεφα στην ιατρική.»
Αντί να ενδώσει η γιατρός του, του είπε να βρει τις αξίες του και όλα αυτά που είναι σημαντικά για εκείνον.
2. Ο καθένας από εμάς μπορεί να δει μόνο ένα κομμάτι της εικόνας του κόσμου.
«Η ανθρώπινη γνώση δεν είναι ποτέ κτήμα μόνο ενός ανθρώπου. Εξελίσσεται μέσα από τις σχέσεις που δημιουργούμε μεταξύ μας και με τον κόσμο και πάλι ποτέ δεν είναι ολοκληρωμένη.»
Όταν ο Kalanithi επέστρεψε στο νοσοκομείο, ως ασθενής αυτή την φορά, κατάλαβε για πρώτη φορά πόσο διαφορετικός είναι ο καρκίνος όταν δεν φοράς την ιατρική ποδιά, αλλά την ρόμπα του νοσοκομείου.
3. Κανείς δεν πηγαίνει γυρεύοντας.
«Ως γιατρός, το υψηλότερο ιδανικό μας δεν ήταν να σώζω ζωές- όλοι πεθαίνουν τελικά- αλλά να καθοδηγήσω τον ασθενή ή την οικογένειά του σε μία κατανόηση του θανάτου και της ασθένειας.»
Όσο περνούσε ο καιρός και ο Kalanithi έκανε την ειδικότητά του, άρχισε να ανησυχεί ότι αν και γινόταν καλύτερος γιατρός, είχε αρχίσει να γίνεται αναίσθητος ως προς το τραύμα και τον ανθρώπινο πόνο.
Αυτά δεν άγχη δεν ήταν αβάσιμα. Ο Kalanithi θυμάται αμέτρητες φορές που είχε πολλή δουλειά και δεν μπορούσε να απαντήσει τις ερωτήσεις των ασθενών του. Θυμάται χαρακτηριστικά ένα παράδειγμα ενός βετεράνου, ο οποίος δεν ακολούθησε τις οδηγίες των γιατρών με αποτέλεσμα να τραυματιστεί ξανά. «Θυμάμαι να του κάνω ράμματα, εκείνος να φωνάζει από τον πόνο κι εγώ να σκέφτομαι ότι το άξιζε αυτό που έπαθε».
Χρειάστηκε ο θάνατος ενός συναδέλφου γιατρού σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα για να συνειδητοποιήσει ότι σε κανέναν δεν αξίζει κάτι τέτοιο.
4. Η ζωή δεν έχει να κάνει με την αποφυγή του πόνου.
«Γέμισες τις μέρες ενός ετοιμοθάνατου με χαρά και όρεξη, μία χαρά που δεν είχα γνωρίσει τα προηγούμενα χρόνια. Μία χαρά που δεν αναζητά περισσότερα, αλλά είναι ικανοποιητική. Αυτή την στιγμή, τώρα, αυτό είναι πολύ σημαντικό.»
Όταν ο Kalanithi και η γυναίκα του συζήτησαν το ενδεχόμενο να κάνουν ένα παιδί μαζί τους τελευταίους μήνες της ζωής του, ο Kalanithi είχε την τέλεια απάντηση στην ερώτηση της γυναίκας του σχετικά με το αν ο αποχαιρετισμός ενός παιδιού θα έκανε τον θάνατο πιο επίπονο.
«Δεν θα ήταν φοβερό, αν τον έκανε πιο επίπονο;», απάντησε, παρατηρώντας ότι τόσο ο ίδιος, όσο και η σύζυγός τους ένιωθαν ότι η ζωή δεν είχε να κάνει με την αποφυγή του πόνου. Αντίθετα, οι τελευταίες στιγμές με την κόρη του είναι το φως που είχε στις τελευταίες στιγμές του.
Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε αρχικά στην αμερικάνικη έκδοση της HuffPost.
http://www.huffingtonpost.gr/2016/01/26/life-nevroxeiroyrgos-zoi-karkino_n_9076102.html#
Praise for When Breath Becomes Air
“I guarantee that finishing this book and then forgetting about it is simply not an option. . . . Part of this book’s tremendous impact comes from the obvious fact that its author was such a brilliant polymath. And part comes from the way he conveys what happened to him—passionately working and striving, deferring gratification, waiting to live, learning to die—so well. None of it is maudlin. Nothing is exaggerated. As he wrote to a friend: ‘It’s just tragic enough and just imaginable enough.’ And just important enough to be unmissable.”—Janet Maslin, The New York Times
“An emotional investment well worth making: a moving and thoughtful memoir of family, medicine and literature. It is, despite its grim undertone, accidentally inspiring.”—The Washington Post
“Possesses the gravity and wisdom of an ancient Greek tragedy . . . [Kalanithi] delivers his chronicle in austere, beautiful prose. The book brims with insightful reflections on mortality that are especially poignant coming from a trained physician familiar with what lies ahead.”—The Boston Globe
“Devastating and spectacular . . . [Kalanithi] is so likeable, so relatable, and so humble, that you become immersed in his world and forget where it’s all heading.”—USA Today
“It’s [Kalanithi’s] unsentimental approach that makes When Breath Becomes Air so original—and so devastating. . . . Its only fault is that the book, like his life, ends much too early.”—Entertainment Weekly
“[When Breath Becomes Air] split my head open with its beauty.”—Cheryl Strayed