Χειμωνιάτικο πρωινό και στη λεωφόρο Κηφισίας όλα κυλούν κανονικά. Για να φτάσεις στο Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα» θα προσπεράσεις άλλα δύο νοσοκομεία στη διαδρομή σου, το Αιγινήτειο και το Αρεταίειο. Θα δεις γιατρούς να κάνουν το διάλειμμά τους στα παρακείμενα καφέ, συγγενείς να έχουν έρθει για να επισκεφθούν ασθενείς, ενώ στους διαδρόμους κόσμος συνεχώς πάει κι έρχεται. Για τους περισσότερους είναι μια συνηθισμένη μέρα, για κάποιους άλλους αποτελεί την καθημερινότητά τους, όμως υπάρχουν και αυτοί που η μέρα τους θα καταλήξει διαφορετική. Η επίσκεψή μας στο «Αλεξάνδρα» αφορά το τμήμα του Ακτινολογικού και της ξεχωριστής δουλειάς που γίνεται εκεί πάνω στο ακανθώδες θέμα του καρκίνου του μαστού. Μας υποδέχεται ο εκτελών χρέη διοικητή του νοσοκομείου, συντονιστής διευθυντής του Ακτινολογικού Εργαστηρίου και διευθυντής της Ιατρικής Υπηρεσίας, δρ. Αθανάσιος Χαλαζωνίτης. Ενδεικτικά, να αναφέρουμε ότι στην Ελλάδα ο καρκίνος του μαστού εντοπίζεται κάθε χρόνο σε 4.500 γυναίκες. Παρόλο που οι περισσότερες γυναίκες αδιαφορούν, διότι θεωρούν ότι είναι κάτι που δεν τις αφορά, στατιστικά οι έρευνες έχουν δείξει ότι 1 στις 8 γυναίκες θα παρουσιάσει καρκίνο του μαστού κατά τη διάρκεια της ζωής της, ενώ πάνω από το 70% του συνόλου των γυναικών με καρκίνο του μαστού δεν διαθέτουν οικογενειακό ιστορικό. Το σημαντικό είναι ότι οι ιατρικές εξελίξεις στη διάγνωση και αντιμετώπιση της συγκεκριμένης μορφής καρκίνου έχουν προχωρήσει και πλέον πολλές περιπτώσεις αντιμετωπίζονται με επιτυχία, αρκεί να επικρατούν τα κριτήρια της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης. Σε αυτό το σημείο εντοπίζεται και η εξαιρετικής σημασίας συμβολή του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα», ενός δημόσιου νοσοκομείου που διαθέτει άρτιες υποδομές και γνωρίζουν ελάχιστοι, καθώς προσφέρει υπηρεσίες που θα ζήλευαν πολλά ιδιωτικά κέντρα της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Ο κ. Χαλαζωνίτης είναι διευθυντής στο Ακτινολογικό Τμήμα επτά χρόνια και η συζήτησή μας ξεκινά κατευθείαν από τα δυνατά χαρτιά που διαθέτει το νοσοκομείο και έχει να υπερηφανεύεται γι’ αυτά. «Κυριότερο απ’ όλα είναι ο ψηφιακός μαστογράφος, ο οποίος έχει τη δυνατότητα της ψηφιακής μαστογραφίας διπλού φάσματος με ενδοφλέβια έγχυση σκιαγραφικού μέσου και αφαιρετική τεχνική (CESM) και αποτελεί χορηγία του Ιδρύματος Νιάρχου.
Δεν μιλάμε για κάτι πειραματικό αλλά για κάτι που χρησιμοποιείται σε κέντρα μαστού σε Ευρώπη και Αμερική. Να επισημάνουμε ότι δεν αφορά όλες τις γυναίκες, αλλά κατηγορίες όπως γυναίκες με πυκνό μαστό που δεν μπορεί να εντοπίσει η μαστογραφία, δηλαδή αναφερόμαστε σε ποσοστά ακρίβειας 45%, άρα πολύ χαμηλή εντόπιση. Γυναίκες με εύρημα διφορούμενο –είναι ή δεν είναι καρκίνος– και γυναίκες που ήδη έχουν χειρουργηθεί και παρακολουθούμε τις ουλές. Τέλος, γυναίκες που για κάποιον λόγο σε άλλη εξέτασή τους έχει βρεθεί κάτι ύποπτο. Η αρχή του είναι ότι μπορεί να απεικονίζει τα νέα αγγεία του καρκίνου και για να το κάνουμε πλήρως αντιληπτό αυτό θα σας πω ένα παράδειγμα: πείτε ότι έχουμε ένα τραπέζι πάνω στο οποίο έχουμε στρώσει ένα τραπεζομάντιλο μαζί με τα σερβίτσια. Αν έχουμε στο τραπέζι ένα σπασμένο πιάτο, τότε, ταχυδακτυλουργικά, με το CESM εγώ τραβάω το τραπεζομάντιλο με όλα τα υπόλοιπα σερβίτσια, εκτός από το σπασμένο πιάτο. Έτσι, βλέπω το σπασμένο πιάτο και το περίγραμμα του τραπεζιού. Γιατί το κάνουμε αυτό; Διότι τα κακοήθη αγγεία φωτίζονται μόνο στο σπασμένο πιάτο και, επομένως, αφαιρώ όλα τα φυσιολογικά. Αυτή, λοιπόν, είναι η αφαιρετική τεχνική, που είναι και το μεγαλείο αυτού του μηχανήματος. Επίσης, ανακαλύπτουμε καρκίνους που έχουν διάμετρο ενός χιλιοστού, ενώ, για να συγκρίνετε μεγέθη, η μαγνητική βρίσκει καρκίνους με τρία χιλιοστά και πάνω. Στη συνέχεια έχουμε τις τοπικές υποτροπές που μπορεί να παρατηρήσουμε σε έναν πυκνό μαστό. Ας δώσουμε κι εδώ ένα παράδειγμα: έχουμε έναν συννεφιασμένο ουρανό που τον παρομοιάζουμε με τον πυκνό μαστό και ακούμε ένα αεροπλάνο, αλλά δεν το βλέπουμε και άρα δεν ξέρουμε από πού έρχεται. Αυτό το σύστημα μας δίνει τη δυνατότητα να αφαιρέσουμε τα σύννεφα, να ακούσουμε το αεροπλάνο αλλά και να το δούμε. Επομένως, αυξάνω τη διακριτική ικανότητα από 45% σε 93%, μιλάμε για κάτι απίστευτο. Αξίζει να σας πω ότι από το 2011 έχουμε εξετάσει 1.200 γυναίκες, εκ των οποίων οι 400 δεν χειρουργήθηκαν. Από τις 400, οι 150 είχαν μετεγχειρητικές ουλές και οι 250 είχαν πυκνούς μαστούς (τα σύννεφα), άρα ακρίβεια 93%, δηλαδή τελικά δεν χρειάστηκαν την περαιτέρω μαγνητική ή βιοψία. Στις υπόλοιπες 800 που είχαν ύποπτα ευρήματα, οι 720 είχαν καρκίνο. Από αυτές, οι 80 είχαν καρκίνο και στον άλλο μαστό, άρα, και να είχαν χειρουργηθεί, δεν θα ήξεραν ότι υπάρχει καρκίνος και στον άλλο μαστό, συνεπώς τις σώσαμε. Στις 80 πέσαμε έξω, αλλά το σημαντικότερο ήταν ότι από το σύνολο υπήρχαν 25 γυναίκες στις οποίες ο καρκίνος δεν φαινόταν με καμία άλλη μέθοδο, άρα θα είχαν χαθεί. Η διαδικασία είναι πολύ απλή, διαρκεί λίγο παραπάνω από μια απλή ψηφιακή μαστογραφία, δεν χρειάζεται προετοιμασία και απλώς, για λόγους ασφαλείας, αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα ή αλλεργία, ζητάμε μια τιμή κρεατινίνης. Τα αποτελέσματα τα δίνουμε την ίδια μέρα, το πολύ την επομένη, ενώ παρέχουμε οκτώ φιλμ και ένα CD, εάν το ζητήσει η ασθενής, και, φυσικά, πλήρη διάγνωση με προτεινόμενες ενέργειες. Ποιο είναι το μόνο αγκάθι; Ότι στον ΕΟΠΥΥ δεν υπάρχει τιμολόγηση γι’ αυτή την εξέταση και δυστυχώς χρειάζεται κάποιος να δώσει 45 ευρώ για την απλή μαστογραφία ή 65 ευρώ για το CESM. Είναι ευκαιρία μέσω του εντύπου σας να πιέσουμε, ώστε αυτή η εξέταση να γίνεται εντελώς δωρεάν. Αντιλαμβάνεστε ότι εμείς δεν μπορούμε να μην τη χρεώνουμε, διότι μετά θα μας κατηγορήσουν ότι τα πήραμε εμείς» τονίζει.
1 στις 8 γυναίκες θα παρουσιάσει καρκίνο του μαστού κατά τη διάρκεια της ζωής της, ενώ πάνω από το 70% του συνόλου των γυναικών με καρκίνο του μαστού δεν διαθέτουν οικογενειακό ιστορικό.
«Το δεύτερο σημαντικό που κάνουμε στο “Αλεξάνδρα” είναι η ελαστογραφία, ένα εξειδικευμένο υπερηχογράφημα στο οποίο ελέγχεται με τέσσερις μετρήσεις η σκληρότητα της βλάβης. Ανάλογα με την περίπτωση, ο πρώτος χτύπος είναι καρκίνος, ο δεύτερος χτύπος είναι τίποτα και ο μεσαίος είναι η παρακολούθηση. Το μηχάνημα αυτό αγοράστηκε με πόρους του νοσοκομείου και χρησιμεύει ώστε να κατευθύνεις τη γυναίκα είτε να μην κάνει τίποτα είτε να κάνει βιοψία. Γλιτώνεις, κατ’ ουσίαν, άσκοπες βιοψίες, άρα μειώνεις και το κόστος στις παροχές υγείας. Οι γυναίκες που έχουν καρκίνο του μαστού στην πλειονότητά τους ανήκουν στις ηλικίες από 40 έως 60 ετών. Άρα, μιλάμε για μάχιμες γυναίκες, στις οποίες πρέπει, με τη μικρότερη δυνατή ταλαιπωρία, να πω αν έχουν ή όχι καρκίνο, χωρίς να χρειαστεί να τις βγάλω από την κοινωνία ή την οικογένειά τους. Δυστυχώς, ούτε και αυτή είναι τιμολογημένη και στοιχίζει 40 ευρώ, ενώ να πούμε ότι εδώ δεν χρειάζεται καμία προετοιμασία» επισημαίνει ο κ. Χαλαζωνίτης.
Tο τρίτο σημαντικό που κάνουμε είναι η τοποθέτηση συρμάτινου οδηγού για ακριβή προεγχειρητική εντόπιση της βλάβης του μαστού. Φανταστείτε μια μπάλα και η βλάβη να είναι στο εσωτερικό της, πώς μπορείς να τη βρεις; Βάζουμε, λοιπόν, αυτόν το συρμάτινο οδηγό, ανοίγουν δύο αγκίστρια, καθηλώνονται μέσα στη βλάβη και την άλλη μέρα ο χειρουργός ακολουθεί τον συρμάτινο οδηγό –για να το πούμε λίγο περιγραφικά– και βγάζει αυτό που χρειάζεται. Το κόστος είναι στα 110 ευρώ μόνο και μόνο γιατί το υλικό είναι ακριβό αλλά και γιατί και εδώ δεν υπάρχει τιμολόγηση από τον ΕΟΠΥΥ. Στα ιδιωτικά, η συγκεκριμένη τεχνική κοστίζει 3ΟΟ ευρώ περίπου. Όπως αντιλαμβάνεστε, υπάρχει κόσμος που δεν γνωρίζει ότι διαθέτουμε τέτοια μηχανήματα, επειδή εμείς δεν είμαστε ιδιωτικό νοσοκομείο, ώστε να επιζητούμε τη διαφήμιση. Απλώς να τονίσουμε ότι το Ίδρυμα Νιάρχος, για να μας δώσει τη χορηγία για την ψηφιακή μαστογραφία διπλού φάσματος, σύγκρινε τη δουλειά μας με το Αντικαρκινικό Ινστιτούτο της Νέας Υόρκης» υπογραμμίζει.
Στη συνέχεια ο κ. Χαλαζωνίτης μου υπενθυμίζει ότι ο Οκτώβριος είναι ο μήνας κατά του καρκίνου του μαστού και πως για δεύτερη συνεχή χρονιά εξέτασαν στο νοσοκομείο, εντελώς δωρεάν για μια ολόκληρη εβδομάδα και το Σάββατο, όσες γυναίκες ήθελαν να έρθουν να εξεταστούν. «Μιλάμε για 60 με 70 γυναίκες την ημέρα και, φυσικά, αναφερόμαστε περισσότερο σε άνεργες γυναίκες ή γυναίκες που δεν έχουν να δώσουν τα 45 ευρώ. Μας αρκεί ένα παραπεμπτικό του ΕΟΠΥΥ ώστε να μην υπάρχει πρόβλημα» λέει.
«Αν κάποια γυναίκα έρθει στο νοσοκομείο και δεν έχει αυτά τα 45 ή 65 ευρώ, τι θα κάνετε;» τον ρωτώ. «Πάντως, εμείς, χωρίς να θέλουμε να υπερηφανευτούμε, έχουμε τη δυνατότητα να γράψουμε κάποια εξέταση δωρεάν, για παράδειγμα σε περιπτώσεις του Κοινωνικού Ιατρείου στο Ελληνικό ή του Ιατρείου των Προσφύγων. Παρεμπιπτόντως, με το προσφυγικό έχουν αυξηθεί τα περιστατικά που δεχόμαστε και, χαρακτηριστικά, αυτές τις μέρες έχουμε μια γυναίκα από τη Συρία στο “Αλεξάνδρα”, 33 ετών, το μωρό της είναι τριών μηνών, κι έχει καρκίνο του μαστού. Φυσικά, όσα σας προανέφερα τα έκανε όλα δωρεάν και θα χειρουργηθεί και στο νοσοκομείο. Όταν βλέπω ή διαβάζω μόνο για περιπτώσεις που γιατροί πήραν φακελάκι, εκνευρίζομαι. Εγώ δεν έχω πάρει πότε φακελάκι, 2.100 ευρώ είναι ο μισθός μου και δηλώνω ότι είμαι μια χαρά. Πράγματι, κάποιοι σκέφτονται αλλιώς και παίρνουν φακελάκι, αλλά δεν μπορεί να μας παίρνει όλους η μπάλα» απαντά.
Μπορεί να κατηγορεί ο κόσμος τα εθνικά νοσοκομεία, αλλά κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το ανθρώπινο πρόσωπο του συστήματος υγείας. Αν βρεθείτε στο εξωτερικό, θα δείτε ότι υπάρχει κόσμος που πεθαίνει έξω από τα νοσοκομεία.