Με αφετηρία μία υπερσύγχρονη μονάδα εξωσωματικής γονιμοποίησης στη Θεσσαλονίκη, η γαλλίδα δημοσιογράφος Στεφάν Κοβάκ ανακαλύπτει τη ραγδαία ζήτηση από όλη την Ευρώπη, την οποία καταγράφουν οι περίπου εξήντα κλινικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής της χώρας, ιδίως μετά τη χαλάρωση του σχετικού νόμου το καλοκαίρι – «προφανώς στοιχηματίζοντας στον αναπαραγωγικό τουρισμό», σύμφωνα με το ρεπορτάζ.
Το δημοσίευμα ξεκινά με μία «θαυμάσια ιστορία αλληλεγγύης», σαν παραμύθι. «Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν δύο φίλες. Η μία από αυτές, η μεγαλύτερη σε ηλικία, δεν μπορούσε να αποκτήσει παιδί. Η δεύτερη, ήδη μητέρα τριών παιδιών, αποφάσισε να αφήσει έναν σπόρο να μεγαλώσει στη μήτρα της, προκειμένου να προσφέρει στη φίλη της το πιο όμορφο δώρο το οποίο τόσο καιρό περίμενε. Κάπως έτσι, η Αναστασία έγινε ηρωίδα για την οικογένειά της και το μικρό αγοράκι που γέννησε – 5 ετών σήμερα – ευλογία για τους γονείς του».
Αναζητώντας τους λόγους για τους οποίους η Ελλάδα παρακάμπτει τη γραφειοκρατία και προωθεί ένα προοδευτικό και άρτιο νομοθετικό πλαίσιο γύρω από την παρένθετη μητρότητα, η Κοβάκ ζητεί την άποψη του νομικού Τάκη Βιδάλη, επιστημονικού συνεργάτη της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής. «Στόχος της Ελλάδας, η οποία μετρά περίπου εξήντα κλινικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής – αριθμός αρκετά μεγάλος για μία χώρα 11 εκατ. κατοίκων – είναι να ενθαρρύνει τον τουρισμό των παρένθετων μητέρων και να προσπαθήσει να κερδίσει μερίδιο της αγοράς από τις Ηνωμένες Πολιτείες»: ενώ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η όλη διαδικασία στοιχίζει περίπου 100.000 ευρώ, η Ελλάδα προσφέρει τιμές τρεις φορές πιο χαμηλά. Επισήμως, μία δωρήτρια ωαρίων μπορεί να λάβει έως και 1.000 ευρώ και μία παρένθετη μητέρα 10.000 ευρώ.
Σύμφωνα με έκθεση σχετικά με τις διαφορετικές πολιτικές των κρατών-μελών στο συγκεκριμένο ζήτημα – την οποία είχε δημοσιεύσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2013 και αναφέρεται στο άρθρο της Figaro – η «Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία διευκολύνει ρητώς τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας». Η ελληνική νομοθεσία, καταλήγουν οι συντάκτες της έκθεσης, «μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως στέρεη βάση για τη μεταρρύθμιση και των άλλων νομοθεσιών της ΕΕ». «Μιλάμε για μία διεθνή αγορά. Ολο και περισσότεροι ξένοι υπήκοοι θα επιλέξουν την Ελλάδα: είναι πολύ σημαντικό, από εδώ και στο εξής, να υπάρχει μία ρεαλιστική και όχι ηθικολογική θεώρηση γι’ αυτήν την αγορά», επισημαίνει από την πλευρά του ο κ. Βιδάλης.
Για τις ανάγκες του ρεπορτάζ, η Κοβάκ ακολουθεί τους μέλλοντες γονείς στην όμορφη περιπέτεια της ζωής τους. Συναντά ορισμένους στην αίθουσα αναμονής μίας μονάδας εξωσωματικής γονιμοποίησης στη Θεσσαλονίκη. Της μιλούν για τη «νεράιδα Τριάδα», η οποία τους «παίρνει από το χέρι για να τους οδηγήσει στην ευτυχία». Eκείνη εξηγεί στη δημοσιογράφο τη διαδικασία – ιατρικές εξετάσεις στη Θεσσαλονίκη ώστε να διαπιστωθεί ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα κύησης. Το νομικό μέρος το αναλαμβάνει ο δικηγόρος της κλινικής, ενώ η Τριάδα αναλαμβάνει, εφόσον της ζητηθεί, και χρέη τουριστικού γραφείου: κατάλυμα, μετακίνηση κ.λπ.
Βάσει του ελληνικού νόμου, οι παρένθετες μητέρες υποχρεούνται να υποβάλλονται σε ειδικά ψυχολογικά τεστ. Στην κλινική της Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, ο βαθμός δυσκολίας είναι πολύ μεγάλος. «Τους περνάμε από την Πολυφασική Περιγραφή Προσωπικότητας της Μiνεσότα, όπως τους πιλότους», τονίζει ο επιστημονικός διευθυντής Γιάννης Πράπας. Και βέβαια δίνουν τις απαραίτητες συμβουλές στους μέλλοντες γονείς: να μην πληρώνουν όλο το ποσό προκαταβολικά, διότι υπάρχει και το ενδεχόμενο της αποβολής, καθώς και να μην κάνουν δώρα στην παρένθετη μητέρα, διότι μπορεί να ζητάει διαρκώς περισσότερα. Από τη στιγμή που θα γεννηθεί το μωρό, η παρένθετη μητέρα δεν έχει πλέον λόγο. Οι γονείς από την πλευρά τους είναι υποχρεωμένοι να πάρουν το παιδί, ακόμη και αν γεννηθεί με ειδικές ανάγκες.
Πηγή: tanea.gr