Η οικονομική κρίση προκάλεσε αλλαγές ευρείας κλίμακας
Το ελληνικό σύστημα υγείας είναι ένα μεικτό σύστημα, που συνδυάζει
την κοινωνική ασφάλιση υγείας (ΚΑΥ) και το κεντρικά χρηματοδοτούμενο
Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ). Από το 2010 έχουν ξεκινήσει σημαντικές
διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και μεταρρυθμίσεις με γνώμονα την
αποδοτικότητα, πολλές από τις οποίες εντάσσονται στο πλαίσιο του
προγράμματος οικονομικής προσαρμογής (ΠΟΠ) της χώρας. Σημαντική
μεταρρύθμιση αποτέλεσε η δημιουργία το 2011 του Εθνικού Οργανισμού
Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), μέσω της συγχώνευσης των
κλάδων υγείας των κύριων (βάσει επαγγέλματος) ταμείων κοινωνικής
ασφάλισης, ο οποίος πλέον λειτουργεί ως ο κύριος αγοραστής υπηρεσιών
υγείας. Ωστόσο, τα σχέδια για μεταβίβαση περισσότερων αρμοδιοτήτων
στις περιφερειακές υγειονομικές αρχές είχαν μικρότερο αντίκτυπο και
ο τομέας της υγείας εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από μεγάλο βαθμό
συγκέντρωσης.
Οι δαπάνες για την υγεία μειώθηκαν τα τελευταία
χρόνια
Η βαθιά και διαρκής οικονομική κρίση εξακολουθεί να επιδρά στο σύστημα
υγείας. Η Ελλάδα δαπάνησε 8,4% του ΑΕΠ στην υγεία το 2015, αλλά,
στο πλαίσιο του δραστικά συρρικνούμενου ΑΕΠ, οι δαπάνες για την υγεία
μειώθηκαν στην πραγματικότητα. Η κατά κεφαλή δαπάνη μειώθηκε από
2 287 EUR το 2009 σε 1 650 EUR το 2015 (προσαρμοσμένη ανάλογα
με τις διαφορές στην αγοραστική δύναμη), μείωση ύψους 28%, η οποία
κατατάσσει την Ελλάδα αρκετά χαμηλά σε σχέση με τον μέσο όρο στην ΕΕ
(σχήμα 7).
Παρότι παραδοσιακά η δημόσια δαπάνη για την υγεία στην Ελλάδα ποτέ
δεν υπερέβη τον μέσο όρο της ΕΕ, η κρίση επέφερε σημαντικό αντίκτυπο.
Με στόχο την επίτευξη αποδοτικότερης χρησιμοποίησης των δημοσίων
πόρων, κατά το πρώτο ΠΟΠ τέθηκε ως ανώτατο όριο το 6% του ΑΕΠ
προκειμένου να μειωθούν οι συνολικές δαπάνες του δημοσίου τομέα. Αν
και στα επόμενα ΠΟΠ δεν αποτελούσε πλέον ρητό στόχο, εξακολουθεί να
καθορίζει τα μέτρα δημοσιονομικής βιωσιμότητας. Οι δημόσιες δαπάνες
για την υγεία αντιστοιχούν στο 5% του ΑΕΠ σε σχέση με 7,2% που είναι ο
μέσος όρος στην ΕΕ και αντιπροσωπεύουν μόλις το 59% των συνολικών
δαπανών για την υγεία, το τέταρτο χαμηλότερο ποσοστό μεταξύ των
κρατών μελών της ΕΕ (βλ. επίσης σχήμα 12).
Οι υψηλές άμεσες δαπάνες από τους ασθενείς
είναι χαρακτηριστικό του συστήματος υγείας
Στο παρελθόν, η κάλυψη συνδεόταν κυρίως με το καθεστώς απασχόλησης
μέσω των ασφαλιστικών ταμείων υγείας (ΑΤΥ) για τους εργαζόμενους
και τις οικογένειές τους. Ωστόσο, από το 20166 η κάλυψη έγινε καθολική,
Πηγές: Στατιστικές του ΟΟΣΑ για την υγεία· βάση δεδομένων της Eurostat· βάση δεδομένων του ΠΟΥ για τις δαπάνες υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο (τα στοιχεία αφορούν το 2015).
4 Το σύστημα υγείας
Προφιλ Υγείας καντε κλικ για να διαβάσετε την έκθεση