ΕΛΕΓΕΙΑ. Λέοντες και χαμαιλέοντες

Αισθάνομαι την υποχρέωση να αναφερθώ στο παρελθόν γιατί θυμούμαι πάντα τα λόγια του Τσώρτσιλ, που είπε ότι όσο πιό πολύ θέλεις να προχωρήσεις μπροστά, τόσο βαθύτερα πρέπει να αναζητήσεις το παρελθόν σου.

Η Ελληνική Εταιρεία Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής, η ΕΛΕΓΕΙΑ μας, γεννήθηκε το 1986 και την ίδια χρονιά –όπως το σχεδιάσαμε και το προετοιμάσαμε- ξεκίνησε επίσημα η ειδικότητα της Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής, όπως την γνωρίζουμε σήμερα. Η μόνη ουσιαστική διαφορά ήταν ότι η εκπαίδευση στην ειδικότητα είχε τότε 3ετή διάρκεια και μετατράπηκε σε 4ετή το 1994, μετά από σχετική οδηγία της Ε.Ε. και δική μας συμφωνία.

Παρά τις πολλές δυσκολίες, όπως :

Την επαγγελματική αντιπαράθεση με άλλες κλινικές ιατρικές ειδικότητες (που αναντίστοιχα με άλλες χώρες ήταν και είναι εξαιρετικά οξεία, λόγω της τραγικής ιατρικής δημογραφίας – να το πω καθαρά – λόγω της επικίνδυνης πληθώρας των ειδικών ιατρών στην Ελλάδα).
Την ουσιαστική απουσία πολιτικής βούλησης για προώθηση της Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής και τον φόβο του πολιτικού κόστους λόγω των αντιδράσεων των άλλων ειδικοτήτων, καθαρά για λόγους επαγγελματικού ανταγωνισμού.
Την παντελή απουσία καθηγητών και διδασκαλίας της Γενικής Ιατρικής στις Ιατρικές Σχολές της χώρας μας.
Την έλλειψη κινήτρων προσέλκυσης των νέων ιατρών προς την Γενική/Οικογενειακή Ιατρική (στον επαγγελματικό τομέα υπήρξε σαφής προτίμηση των ειδικών παθολόγων για την στελέχωση των Κέντρων Υγείας στον δε επιστημονικό, η περιρρέουσα αντίληψη ήταν ότι η Γενική Ιατρική είναι «λίγο απ’ όλα» και η θέση της ιεραρχικά ήταν ανάμεσα στο νοσοκόμο και τον ειδικευμένο ιατρό).
Την παντελή έλλειψη ενημέρωση των Ελλήνων αναφορικά με τα πλεονεκτήματα της ολιστικής προσέγγισης και της εφαρμογής σφαιρικών προγραμμάτων Πρωτογενούς (ή «Πρωτοβάθμιας», όπως ατυχώς ονομάσθηκε) Φροντίδας. Ο Ελληνικός λαός γαλουχήθηκε με την στρεβλή ιδέα ότι η υγεία του εξασφαλίζεται μόνο αν παρακολουθείται, συγχρόνως και συνεχώς, από έναν αριθμό ιατρών που αγγίζει τους 45 (τόσες είναι οι διάφορες ειδικότητες και εξειδικεύσεις).
Παρά λοιπόν τις κύριες αυτές αρχικές δυσκολίες –  υπήρξαν κι άλλες πολλές στην συνέχεια – η ΕΛΕΓΕΙΑ αγωνίσθηκε σαν λιοντάρι όλα αυτά τα χρόνια με δύο κύριους άξονες/στόχους : Την επιστημονική αναβάθμιση και την επαγγελματική αποκατάσταση των Ελλήνων Γενικών/Οικογενειακών ιατρών, αρχικά μόνη της και μετά το 1997 χέρι-χέρι με την ΕΝΩΣΗ, που εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε.

Ο ιστορικός του μέλλοντος θα αξιολογήσει αντικειμενικά το έργο μας, εγώ, όταν καλούμαι να αξιολογήσω την πορεία και την ανάπτυξή μας, ειδικά στα πρώτα στάδια, μόνο μια λέξη μου έρχεται στο μυαλό για να την περιγράψω : ΜΕΤΕΩΡΙΚΗ.

Δεν θα αναλωθώ εδώ να περιγράψω πράγματα που γνωρίζετε ή, αν θέλετε, που οφείλετε να γνωρίζετε. Διότι γνωρίζετε ότι στον επιστημονικό τομέα ανήκετε στη μόνη Ελληνική Ιατρική ειδικότητα που έχει πρόγραμμα εκπαίδευσης αναθεωρημένο ήδη τρεις φορές, που διαθέτει βιβλιάριο ειδικευομένου και που εισήγαγε πρώτη και μόνη τον θεσμό του συντονισμού της ειδικότητος (πράγματα που συζητούν και αναζητούν οι άλλες ειδικότητες αλλά δεν τα επιτυγχάνουν χρόνια τώρα). Γνωρίζετε καλά ότι στον επαγγελματικό τομέα η Γενική/Οικογενειακή Ιατρική προηγείται αναφορικά με την κατάληψη θέσεων στα Κέντρα Υγείας και καταλαμβάνει κατ’ αποκλειστικότητα τις θέσεις των Περιφερικών Ιατρείων τους. Τέλος, γνωρίζετε ή οφείλετε να γνωρίζετε ότι ήδη υπάρχουν δύο άξιοι νέοι συνάδελφοι, εκπαιδευμένοι σύμφωνα με τις αρχές και το Πρόγραμμά μας, που κατέλαβαν θέσεις καθηγητών σε Ελληνικές Ιατρικές Σχολές. Είμαι σίγουρος ότι σύντομα ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί γεωμετρικά.

Εκείνο που δεν είμαι σίγουρος ότι συνειδητοποιείτε είναι το γεγονός ότι η ΕΛΕΓΕΙΑ και αργότερα η ΕΝΩΣΗ αγωνίσθηκαν και αγωνίζονται σαν λιοντάρια προκειμένου να επιτευχθούν αυτοί –και άλλοι επί μέρους – οι στόχοι αλλά και να διατηρηθούν τα κεκτημένα μέσα στην λαίλαπα των τελευταίων ειδικά ετών. Τους αγώνες αυτούς αλλά και τις επιτυχίες τις αναγνωρίζουν ακόμη και οι «αντίπαλες» επαγγελματικά ειδικότητες, ψέγοντας κατά καιρούς τις δικές τους ηγεσίες και συγκρίνοντάς τες με την ηγεσία της ΕΛΕΓΕΙΑ.

Πρέπει να αναφερθώ επιγραμματικά και στις διεθνείς μας δραστηριότητες. Η ΕΛΕΓΕΙΑ είναι μέλος της Παγκόσμιας Ενωσης Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής (WONCA) από το 1988, από το 1995 ιδρυτικό μέλος της Πανευρωπαϊκής (WONCAEUROPE) και μετέχει στα δύο Συμβούλια και τις Επιτροπές τους.

Υπάρχει εδώ όμως κάτι που πρέπει να τονισθεί. Από την αρχή και διαχρονικά, η ΕΛΕΓΕΙΑ δεν μετέσχε στα πολιτικά παιχνίδια, δεν απέκτησε ποτέ και καμμία κομματική ταυτότητα. Γνωμοδοτήσαμε και παρεμβήκαμε στο Υπουργείο Υγείας και τα όργανά του αναντίστοιχα από το ποιός είναι ο Υπουργός και τί πρεσβεύει. Ταυτόχρονα διαχρονικά εκθέτουμε τις απόψεις μας στα κόμματα της εκάστοτε Αντιπολίτευσης αλλά και δημόσια. Είναι σαφές ότι όλα αυτά τα χρόνια, τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων της ΕΛΕΓΕΙΑ είχαν και έχουν πολιτικές πεποιθήσεις και ιδεολογίες, κάποιοι υπήρξαν και μέλη κομμάτων, όμως, όπως χαρακτηριστικά έχει ειπωθεί κατά κόρον «οι κομματικές ταυτότητες αφήνονται έξω από την ΕΛΕΓΕΙΑ» και αυτό τηρήθηκε με απόλυτη συνέπεια. Οι αγώνες μας λοιπόν ήταν και είναι αγώνες λεόντων, συνεπείς προς τις αρχές, προς τα «πιστεύω» της ΕΛΕΓΕΙΑ και μόνον.

Κάποιοι γνωρίζετε και οι άλλοι οφείλετε να γνωρίζετε ότι μέχρι τώρα υπήρξαν δύο προσπάθειες «άλωσης» της ΕΛΕΓΕΙΑ και οι δύο από τέως μέλη του Διοικητικού της Συμβουλίου. Απέτυχαν και οι δύο και αυτό οφείλεται σε εσάς, που υποστηρίξατε την παραδοσιακή ηγεσία, αναγνωρίζοντας το έργο και την προσφορά της. Σας ευχαριστώ θερμά γι’ αυτό. Μολονότι και οι δύο εξόρκιζαν προεκλογικά την όποια διάσπαση, είχαν έτοιμα καταστατικά και δημιούργησαν «φορείς» δικούς τους. Το είχαν προσχεδιάσει, οι ημερομηνίες είναι αποκαλυπτικές. Τα κίνητρά τους είναι εμφανή, τα γνωρίζουμε όλοι και δεν πρόκειται να τα εκθέσω σ’ αυτό το μήνυμά μου προς εσάς. Το μόνο που θα πω είναι ότι δεν έχω δει ποτέ κάποια ενέργεια, κάποιο άρθρο σε ένα νόμο, κάποια Υπουργική Απόφαση, που να βελτιώνει με οποιονδήπορε τρόπο την θέση της Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής στην Ελλάδα και που προέρχεται από ενέργειες των «φορέων» αυτών.

Η πολύ κακή, θά έλεγα τραγική, πρόσφατη εξέλιξη είναι η καθαρή και πέρα από κάθε αμφιβολία επίσημη ανάμιξη κομματικών παραγόντων στα εσωτερικά της Γενικής Ιατρικής, προσκεκλημένων από τους «φορείς» αυτούς, στην απέλπιδα προσπάθειά τους να επιβεβαιώσουν την παρουσία τους στον χώρο μας. Γνωρίζουμε – χρόνια συνεργάτες μας ήταν- τις διαδρομές πολλών από αυτούς σε διάφορα κόμματα και χρώματα, προκειμένου να επιτύχουν προσωπικές εξελίξεις. Για τις υποτιθέμενες αρχές και την συνέπειά τους μόνο λύπη αισθανόμαστε, όσο για τα όποια πρόσκαιρα «οφίκια» ακόμη και οι ίδιοι ξέρουν την διάρκειά τους. Πρόκειται τώρα, όχι πια για λέοντες αλλά για χαμαιλέοντες που έρπουν αλλάζοντας χρώματα ανάλογα με το περιβάλλον τους, στην προσπάθειά τους να χάψουν κάποια μύγα. Ο λόγος που περιγράφω ως κακή την εξέλιξη, είναι ότι στην προσπάθειά τους αυτήν προσεταιρίσθηκαν – για την ακρίβεια έδωσαν «γην και ύδωρ»- σε γνωστό κυβερνητικό παράγοντα, συνδικαλιστή του νοσοκομειακού τομέα, που προέβη ακόμη και σε πραγματικές παρανομίες προκειμένου να τους «εξυπηρετήσει». Αν συνδυάσετε αυτό το γεγονός με τις γνωστές επιδιώξεις των νοσοκομειακών, υποστηριζόμενους από κυβερνητικούς παράγοντες, για μετατροπή των γενικών γιατρών σε «βοηθούς» τους, με παρανομίες μετακινήσεων και αντιποιήσεων ειδικότητας, νομίζω ότι όλοι πρέπει να ανησυχήσουμε και να επαγρυπνούμε  για την κατ’ εμέ βέβαιη όξυνση του φαινομένων αυτών και «ο νοών, νοείτω».

Βεβαιότατα, η ΕΛΕΓΕΙΑ ήταν, είναι και θα είναι παρούσα. Οι διακυμάνσεις δεν μας πτοούν, η ανοδική πορεία της Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής στην Ελλάδα θα συνεχισθεί, το ιστόγραμμά της το δείχνει και θα το δείχνει. Ο λόγος είναι σαφής και απλός : Θεωρώ ότι όλοι –ανεξαιρέτως όλοι- γνωρίζουν ότι μόνο η ΕΛΕΓΕΙΑ και η ΕΝΩΣΗ αγωνίζονται διαχρονικά και ανιδιοτελώς για την ανάπτυξη και την καθιέρωση της Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής στην Ελλάδα.

Σας αναμένω για να συζητήσουμε – και αυτά – στο Πανελλήνιο Συνέδριό μας,

Μποδοσάκης-Πρόδρομος Ρ. Μερκούρης

Πρόεδρος  ΕΛΕΓΕΙΑ