Η λειτουργία των υπηρεσιών υγείας επιβάλλει στους επαγγελματίες υγείας πολύ συχνά να αντιμετωπίζουν θύματα μαζικών καταστροφών. Αυτό, προκαλεί διαταραχή και αποδιοργάνωση του κανονικού ρυθμού λειτουργίας των Νοσοκομείων. Τα τελευταία χρόνια, συμβαίνουν πολλές καταστάσεις μαζικών καταστροφών, μικρές ή μεγάλες σε μέγεθος και ένταση, όπως η ασύμμετρη απειλή στους δίδυμους πύργους στην Νέα Υόρκη, o σεισμός της Κεφαλονιάς (2014),οι μετανάστες από την Συρία(2015) τα οποία μας δίνουν την πραγματική διάσταση του μεγέθους του προβλήματος της καταστροφής και των απωλειών. Στόχος της παρούσας μελέτης ήταν να αναδείξει την ανάγκη της ζήτησης υπηρεσιών διαχείρισης κρίσεων στο πεδίο και τη διερεύνηση των ρόλων των διαχειριστών που εργάζονται σε αυτό, προκειμένου να διατυπωθούν προτάσεις για την εκπαίδευσή τους στην αντιμετώπιση των κρίσεων. Για την παρούσα μελέτη χρησιμοποιήθηκε η βιβλιογραφική ανασκόπηση. Στην Ελλάδα αντιμετωπίζεται ένας σημαντικός αριθμός ατυχημάτων και καταστροφών. Οι διαχειριστές που στελεχώνουν τις ομάδες διαχείρισης κρίσεων, όπως αυτό αποτυπώνεται στην διεθνή βιβλιογραφία, θα βοηθηθούν ώστε να διαθέτουν ιδιαίτερες γνώσεις και δεξιότητες, όχι μόνο για την διαχείριση των κρίσεων, και του επικοινωνιακού θορύβου και του αντίκτυπου αυτού στην κοινότητα, αλλά και για να υπάρχει η δύναμη μέσα από την γνώση και τις ασκήσεις για την ετοιμότητα απέναντι σε οποιονδήποτε κίνδυνο από μαζικές καταστροφές.
Λέξεις – Κλειδιά: διαχείριση κρίσεων, επαγγελματίες υγείας, καταστροφή, κρίσεις.
ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ: •Οι επαγγελματίες υγείας των Νοσοκομείων βιώνουν καταστάσεις καταστροφών, κρίσεων και διαχείρισης κρίσεων
- Υπάρχουν διάφορα είδη καταστροφών
- Οι κρίσεις είναι αναπόφευκτες και απαιτούν διαχείριση
- Η διαχείριση κρίσεων απαιτεί γνώση
- Η εκπαίδευση της διαχείρισης κρίσεων σους επαγγελματίες υγείας είναι αναγκαία.
Εισαγωγή: Οι μαζικές καταστροφές τα τελευταία χρόνια φαίνεται από την διεθνή βιβλιογραφία ότι παρουσιάζουν αύξηση της έντασης και της συχνότητας τους που οφείλονται σε φυσικά και προκλητά ανθρωπογενή αίτια. Όταν συμβαίνει μια μαζική καταστροφή αφήνει πίσω της όχι μόνο οικονομικές επιπτώσεις αλλά και πολλά θύματα. Οι ομάδες διαχείρισης κρίσεων , που αποτελούνται συνήθως και από ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, είναι εκείνες που καλούνται να αντιμετωπίσουν σε πρώτο επίπεδο προνοσοκομειακής αλλά και κυρίως νοσοκομειακής φροντίδας τα θύματα των μαζικών καταστροφών, κάτω από δύσκολες, απαιτητικές και εξειδικευμένες συνθήκες με περιορισμένους πόρους στις απεριόριστες ανάγκες. Ο αριθμός των θυμάτων, οι αυξημένες ανάγκες που απαιτούνται σε ανθρώπινο δυναμικό διαχειριστών κρίσεων, σε υλικά και εξοπλισμό, κατά κανόνα πέραν των δυνατοτήτων κάθε μονάδας υγείας, συνθέτουν το περιβάλλον μέσα στο οποίο καλείται το υγειονομικό προσωπικό της ομάδας διαχείρισης κρίσεων να ανταπεξέλθει στα καθήκοντα του. Για την καλύτερη αντιμετώπιση των καταστάσεων διαχείρισης της κρίσης που προκαλείται από τις μαζικές καταστροφές, διεθνείς οργανισμοί και κυβερνήσεις έχουν εκπονήσει σχέδια διαχείρισης καταστροφών τα οποία καλείται να εφαρμόσει κάθε ομάδα. Παράγοντες όπως η εκπαίδευση του προσωπικού, η άσκηση του σε σενάρια καταστροφών, η καλή γνώση του πως πρέπει να συμπεριφερθεί σε περίπτωση συμβάντος, πως θα διαχειριστεί ασθενείς και υλικό είναι μερικά από τα ζητήματα που μπορούν να συμβάλλουν στην προετοιμασία του προσωπικού για την αντιμετώπιση μιας μαζικής καταστροφής.
Σε αυτήν την εργασία γίνεται αναφορά στην ανασκόπηση της βιβλιογραφίας γύρω από το θέμα των καταστροφών σε παγκόσμιο επίπεδο και στην Ελλάδα. Αναφέρεται ο στόχος της που είναι το εκπαιδευτικό μέρος που απαιτείτε να εφαρμοστεί από τις ομάδες διαχείρισης κρίσεων σε ασκήσεις και σχέδια αντιμετώπισης των μαζικών καταστροφών, ώστε να διαθέτουν ιδιαίτερες γνώσεις και δεξιότητες, όχι μόνο για την διαχείριση των κρίσεων, και του επικοινωνιακού θορύβου και του αντίκτυπου αυτού στην κοινότητα, αλλά και για να υπάρχει η δύναμη μέσα από την γνώση και τις ασκήσεις για την ετοιμότητα απέναντι σε οποιονδήποτε κίνδυνο από μαζικές καταστροφές.
Κατηγορίες Μαζικών Καταστροφών: Οι καταστροφές ορίζονται από το γεγονός που τις προκάλεσε και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες συνέβησαν. Οι καταστροφές αποτελούν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής. Ανάλογα με την αιτία που τις προκαλεί οι καταστροφές διακρίνονται σε δύο κατηγορίες : Τις φυσικές καταστροφές και τις προκλητές – ανθρωπογενείς καταστροφές. Φυσικές καταστροφές : είναι εκείνες που προκαλούνται από φυσικά αίτια και κινδύνους. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία η συχνότητα των επιπτώσεων των γεγονότων που σχετίζονται με φυσικούς κινδύνους αυξάνεται. (McMichael& Woodmff2004). Ανθρωπογενείς – προκλητές καταστροφές : είναι εκείνες που προκαλούνται από τεχνολογικά αίτια ή ανθρώπινη παρέμβαση, ως αποτέλεσμα κυρίως της τεχνολογικής ανάπτυξης του ανθρώπου. Επίσης στην ίδια κατηγορία εντάσσονται τα όπλα μαζικής καταστροφής, οι επιδημίες, οι λιμοί, οι τρομοκρατικές επαναστάσεις, οι διεθνείς συρράξεις κ.α. (Παπαϊωάννου 2004). Οι τεχνολογικές καταστροφές, ανάλογα με την ένταση και έκταση τους, μπορεί να προκαλέσουν απώλειες ζωών ή τραυματισμούς [τόσο στους εργαζόμενους στον χώρο του ατυχήματος όσο και στον ευρισκόμενο (μόνιμο ή διερχόμενο) κοντά στο σημείο του ατυχήματος πληθυσμό], καταστροφή περιουσιών, διατάραξη της κοινωνικής και οικονομικής ζωής και υποβάθμιση του περιβάλλοντος» (Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας 2008).
Φυσικές καταστροφές: Περιλαμβάνονται οι τεκτονικοί κίνδυνοι, οι κλιματολογικές καταστροφές, οι υδρολογικοί κίνδυνοι και οι ατμοσφαιρικοί ή μετεωρολογικοί κίνδυνοι. Τεκτονικοί Κίνδυνοι: Μεταξύ των τεκτονικών κινδύνων περιλαμβάνονται ο Σεισμός, το Ηφαίστειο και οι κίνδυνοι από μετακινήσεις μαζών.
Σεισμός: είναι η απότομη κίνηση η δόνηση, μικρών ή μεγάλων εκτάσεων του στερεού φλοιού της γης, η οποία οφείλεται σε φυσικά αίτια.
Ηφαίστειο: Σύμφωνα με τους (DavisandGupta1991) και (Winchester 2003), τα ηφαίστεια είναι οπές στον στερεό φλοιό της Γης, μέσω των οποίων τετηγμένα πετρώματα (διάπυρο ρευστό υλικό ενδογήινης προέλευσης) εξέρχονται με τη μορφή λάβας, μαζί με στερεά και αέρια αναβλήματα υψηλών θερμοκρασιών και δη τέφρα , συνοδευόμενα ενίοτε από ατμό και θερμά αέρια (συνήθως τοξικά όπως : θείο, άζωτο, χλώριο, διοξείδιο του άνθρακα κ.α.). (Παπανικολάου & Σιδερής 2007).
Κίνδυνοι από Μετακινήσεις Mαζών:Σε αυτήν την γενική κατηγορία κινδύνων εντάσσονται όλες εκείνες οι κινήσεις που επιτελούνται κατά την κατωφέρεια κεκλιμένων επιφανειών, υπό την επενέργεια των βαρυτικών δυνάμεων, που είναι τόσο οι καταρρεύσεις/καταπτώσεις και ολισθήσεις τμημάτων του εδάφους ή βραχομαζών, όσο και οι πτώσεις μαζών πάγου ή χιονιού (Μισθός 2009).
Κατολισθητικά φαινόμενα: προκύπτουν κατά την διατάραξη της ισορροπίας εδαφικών ή βραχωδών μαζών που, είτε υπόκεινται οριζοντίων, είτε κείνται όπισθεν κεκλιμένων μορφολογικών επιφανειών (Λέκκας 2000).
Κλιματολογικές καταστροφές: Στην κατηγορία αυτή ανήκουν ο καύσωνας, η πυρκαγιά, η πλημύρα.
Καύσωνας: Ο όρος καύσωνας χρησιμοποιείται όταν οι κλιματολογικές συνθήκες μιας περιοχής είναι τέτοιες που το φορτίο θερμότητας που απορροφά το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να βρεί διέξοδο στους συνήθεις φυσιολογικούς μηχανισμούς συνήθως για μια περίοδο 48 ωρών(Walker&Hogan 2003).Τέτοιες συνθήκες ανακύπτουν όταν η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας είναι υψηλή και συνδυάζεται με σχετικά υψηλά επίπεδα υγρασίας (Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας 2010).
Πυρκαγιά: Πυρκαγιές είναι η καταστροφή από φωτιά οικονομικών αγαθών, που καταλαμβάνουν συνήθως μεγάλη έκταση ή κατέχουν μεγάλο όγκο.
Πλημμύρα: Πλημμύρα είναι η ανύψωση της στάθμης των νερών ποταμού, λίμνης, ή θάλασσας και η έξοδος τους από την κοίτη τους. Η πλημμύρα, οφείλεται συνήθως στις κλιματολογικές συνθήκες και υποβοηθείται από τη μορφολογία του εδάφους. Ατμοσφαιρικοί ή μετεωρολογικοί κίνδυνοι: Στην κατηγορία αυτή κατατάσσονται: οι τροπικοί κυκλώνες (τροπικές καταιγίδες) και_οι καταιγίδες.
Τροπικοί Κυκλώνες: Οι τροπικοί κυκλώνες συνιστούν σφοδρές καταιγίδες θαλάσσιας προέλευσης, που εγείρονται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες εντός μιας ζώνης εκατέρωθεν του Ισημερινού, επιφέροντας καταστροφικές συνέπειες σε παράκτιες περιοχές, καθ’ ότι συνήθως εξασθενούν βαθμιαία ύστερα από την προσέγγιση της ξηράς (landfall) – πάνω από χερσαίες περιοχές.
Καταιγίδες: Η καταιγίδα μπορεί να οριστεί ως εξής: Το φαινόμενο εκείνο το οποίο παράγεται από σύννεφα κατακόρυφης ανάπτυξης (Cmnulonimbus),και συνοδεύεται πάντα από αστραπή και βροντή. Οι καταιγίδες διακρίνονται σε καταιγίδες αέριας μάζας και δυναμικές ανάλογα με τον τρόπο σχηματισμού τους.
Προκλητές (ανθρωπογενές ή τεγνολογικές) καταστροφές: Στις προκλητές καταστροφές ανήκουν η έκθεση σε βιολογικούς παράγοντες, η έκθεση σε χημικούς παράγοντες, η έκθεση σε ραδιενεργούς παράγοντες, οι τρομοκρατικές επιθέσεις και τα ατυχήματα με μαζικά μέσα μεταφοράς (Hogan&Burstein 2010).
Έκθεση σε βιολογικούς παράγοντες: Μικρές ποσότητες βιολογικών ουσιών μπορούν να προκαλέσουν απώλειες σε μεγάλη κλίμακα. Πιθανοί βιολογικοί παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες είναι οι ιοί, τα βακτήρια ή οι βιοτοξίνες. Οι βιολογικές ουσίες συνήθως μεταδίδονται μέσω του αέρα με πολύ λεπτά σταγονίδια νερού που έχουν μέγεθος μεταξύ 1 και 5 μικρά. Η αναπνευστική οδός είναι το πιο συνηθισμένο σημείο εισόδου στον άνθρωπο. Άλλες πύλες εισόδου είναι το δέρμα (απορρόφηση από επαφή) το στόμα, η μύτη, τα μάτια και οι βλεννογόνοι.
Ιοί: Οι ιοί είναι μολυσματικοί οργανισμοί μικρότεροι από τα βακτήρια που ζουν μέσα σε κύτταρα. Παραδείγματα απειλής για ασθένειες μπορεί να είναι π.χ. η ευλογιά, ο έμπολα κ.α.. Τα αρχικά συμπτώματα μοιάζουν με τη γρίπη, και περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκέφαλο και γενική αδιαθεσία. Αυτές οι ασθένειες είναι πολύ πιο θανατηφόρες από τη γρίπη. Επειδή αυτές οι ασθένειες επηρεάζουν τον εγκέφαλο και το κεντρικό νευρικό σύστημα, ταξινομούνται ως ουσία εγκεφαλίτιδες.
Βακτήρια: Τα βακτήρια είναι μονοκύτταροι οργανισμοί που αναπαράγονται εκτός ζωντανών κυττάρων και προκαλούν ασθένειες. Μεταξύ των βιολογικών απειλών περιλαμβάνεται ο άνθρακας, η πανώλη, η τουλαραιμία κ.α.
Βιοτοξίνες: Οι βιολογικές τοξίνες έχουν τις μεγαλύτερες συνέπειες μεταξύ όλων των βιολογικών ουσιών. Αντίθετα με άλλες βιολογικές ουσίες, δεν είναι ζωντανοί οργανισμοί, αλλά είναι προϊόντα ζωντανών οργανισμών. Οι βιοτοξίνες δεν μεταδίδονται από ένα μολυσμένο άτομο σε άλλο. Μπορούν να αποσπαστούν εύκολα για χρήση σε τρομοκρατικά όπλα και μπορούν να είναι μέχρι και 1000 φορές πιο θανατηφόρες από χημικές ουσίες ενώ είναι από τις πιο επικίνδυνες ενώσεις που είναι γνωστές στον άνθρωπο. Υπάρχουν δεκάδες βιολογικές τοξίνες, αλλά τέσσερις από αυτές είναι σημαντικές: η αλλαντοτοξίνη, η εντεροτοξίνη σταφυλόκοκκου 13 (SEB), η ρικίνη και οι μυκητοτοξίνεςtrichotheceiie (Τ2).
Έκθεση σε χημικούς παράγοντες: Οι χημικές ουσίες μπορούν να ενεργήσουν μέσα σε λίγα λεπτά και τα άτομα που έχουν εκτεθεί σε αυτές μπορεί να αναπτύξουν συμπτώματα γρήγορα. Η έκθεση σε χημικές ουσίες γίνεται μέσω εισπνοής, απορρόφησης μέσω του δέρματος ή της πρόσληψης ατμών, αερολυμάτων ή σωματιδίων. Οι επιβλαβείς ουσίες που απελευθερώνονται έχουν άμεσες βλαπτικές συνέπειες, διαχέονται ταχύτητα και σπάνια δίνουν το χρονικό περιθώριο στις υπηρεσίες για παροχή βοήθειας, για να οργανωθούν και να δράσουν αποτελεσματικά.
Οι χημικές ουσίες χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες: νευροτοξικές, αιμοτοξικές, πνευμονικές και καυστικές.
Νευροτοξικές ουσίες: Οι νευροτοξικές ουσίες είναι οι πιο τοξικές μεταξύ των χημικών πολεμικών ουσιών. Έχουν μεγάλη τοξικότητα και ρυθμό επίδρασης στην ακινητοποίηση του κεντρικού νευρικού συστήματος, ενώ μπορούν να εισαχθούν στο σώμα από πολλαπλές οδούς (Hogan&Buistein 2010).
Αιμοτοξικές ουσίες: Οι αιμοτοξικές ουσίες ενεργούν πολύ γρήγορα. Απορροφώνται στο αίμα μέσω των πνευμόνων και μεταφέρονται σε όλο το σώμα. Μεταξύ των συμπτωμάτων σε άτομα που εκτίθενται στις ουσίες αυτές σε μεγάλη συγκέντρωση είναι δυσκολία στην αναπνοή, εμετός, απώλεια αισθήσεων, αφροί στο στόμα ενώ επέρχεται θάνατος σε λίγα λεπτά. (Hogan&Buistein 2010).
Πνευμονικές ουσίες (Ασφυξιογόνες): Οι πνευμονικές ουσίες χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στο Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο με έντονες συνέπειες. Οι πνευμονικές ουσίες καταστρέφουν τις μεμβράνες των πνευμόνων που διαχωρίζουν τις κυψελίδες από τα τριχοειδή αγγεία. Αποτέλεσμα της κατεστραμμένης μεμβράνης είναι το πλάσμα από το αίμα να διαφεύγει προς τις κυψελίδες γεμίζοντας τις με υγρό και. αποτρέποντας την εισαγωγή του αέρα. Ένα άτομο με αυτό το τύπο δηλητηρίασης δεν παίρνει αρκετό οξυγόνο και πεθαίνει από ασφυξία (Hogan&Buistein 2010).
Καυστικές ουσίες (Φλυκταινωτικά): Οι καυστικές ουσίες καταστρέφουν τους ιστούς με τους οποίους έρχονται σε επαφή, σχηματίζοντας τραύματα και φουσκάλες. Οι υγροί ατμοί προκαλούν βαθύτερες φουσκάλες στο δέρμα που μοιάζουν με εγκαύματα δευτέρου βαθμού. Οι δερματικές φουσκάλες σπάζουν, αφήνοντας μεγάλες ανοιχτές πληγές. Η εισπνοή των καυστικών ουσιών είναι η πιο σοβαρή περίπτωση γιατί οι ουσίες θα καταστρέψουν τον ιστό των πνευμόνων.(Hogan&Burstein 2010).
Έκθεση σε ραδιενεργούς παράγοντες: Ραδιενέργεια είναι η μορφή εκείνη στην οποία ο πυρήνας του ατόμου περικλείει μεγαλύτερη ενέργεια από την κανονική. Ακτινοβολία είναι η ενέργεια η οποία εκπέμπεται από ένα ραδιενεργό πυρήνα και διακρίνεται σε ακτινοβολία α, β, γ. σε ακτινοβολία νετρονίων (η) κ.α (Hogan&Burstein 2010).
Τρομοκρατικές επιθέσεις: Αν και δεν υπάρχει ένας κοινά αποδεκτός ορισμός, η τρομοκρατία γενικά αποτελεί τη «συστηματική» χρήση ή την απειλή χρήση βίας, ως αντίδραση ή άσκηση πίεσης από οργανωμένες ομάδες με πολιτικά, θρησκευτικά ή άλλα ιδεολογικά κίνητρα εναντίον ατόμων, ομάδων ή περιουσιών, εναντίον κυβερνήσεων από τις οποίες προσδοκούν κάποια πολιτικά οφέλη – κέρδη. Βασικά χαρακτηριστικά της τρομοκρατίας είναι η ανωνυμία και η μυστικότητα των μελών όχι όμως των οργανώσεων (Hogan&Burstein 2010).
Ατυχήματα με μέσα μαζικής μεταφοράς: Όπως είναι γνωστό η ευκολία μετακίνησης των πληθυσμών λόγω χρήσης μέσων μαζικής μεταφοράς έχει επιφέρει και ανάλογη αύξηση του αριθμού των ατυχημάτων, τα οποία διακρίνονται σε τροχαία, σιδηροδρομικά, αεροπορικά και θαλάσσια.
Τροχαία ατυχήματα: Οδικό τροχαίο ατύχημα (με σωματικές βλάβες) θεωρείται το συμβάν που γίνεται στους δρόμους ή στις πλατείες που είναι ελεύθερες στη δημόσια χρήση, με συμμετοχή σε αυτό ενός ή περισσότερων οχημάτων, από τα οποία το ένα τουλάχιστον βρισκόταν σε κίνηση κατά τη στιγμή του ατυχήματος και είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο ή τον τραυματισμό προσώπου ή προσώπων (στατιστική υπηρεσία).
Σιδηροδρομικά ατυχήματα: Η επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε ανακοίνωση της το 2003, έδωσε τον παρακάτω ορισμό για τα σιδηροδρομικά ατυχήματα: «σοβαρό ατύχημα, είναι κάθε ατύχημα στο οποίο συμμετέχει τουλάχιστον ένα κινούμενο σιδηροδρομικό όχημα, και το οποίο έχει ως αποτέλεσμα τουλάχιστον ένα νεκρό ή σοβαρά τραυματισμένο άτομο ή σημαντικές ζημίες στον εξοπλισμό, στις σιδηροδρομικές γραμμές, σε άλλες εγκαταστάσεις ή στο περιβάλλον ή σημαντική διακοπή της κυκλοφορίας.» (Επιτροπή Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων 2003).
Αεροπορικά ατυχήματα: Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (1CAO): «ως αεροπορικό ατύχημα ορίζεται το περιστατικό το οποίο σχετίζεται με την λειτουργία ενός αεροσκάφους και το οποίο λαμβάνει χώρα μεταξύ του χρόνου κατά το οποίο όλοι οι επιβάτες έχουν επιβιβαστεί στο αεροσκάφος με πρόθεση να. πετάξουν, μέχρι τον χρόνο που όλοι οι επιβαίνοντες έχουν αποβιβαστεί από το αεροπλάνο και όπου ένα τουλάχιστον άτομο τραυματίζεται θανάσιμα ή σοβαρά ως αποτέλεσμα» (1CAO 2001) :
1.Του γεγονότος ότι βρίσκεται στο αεροπλάνο ή
2.Της άμεσης επαφής του με οποιοδήποτε τμήμα του αεροσκάφους συμπεριλαμβανομένων και τμημάτων που αποχωρίστηκαν από το αεροσκάφος ή
3.Της άμεσης έκθεσης του στα καυσαέρια των κινητήρων του αεροσκάφους.
Σύμφωνα με τον ICAO, αεροπορικό ατύχημα θεωρείται επίσης και η περίπτωση κατά την οποία το αεροσκάφος υφίσταται ζημιές ή δομικές βλάβες οι οποίες επηρεάζουν την δομική αντοχή, απόδοση ή τα πτητικά χαρακτηριστικά του αεροσκάφους, απαιτώντας κύριες επισκευές ή αντικατάσταση του προσβαλλόμενου τμήματος (1CAO 2001).
Θαλάσσια ατυχήματα: Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακτοφυλακή (USCG) ορίζεται ως «ναυτική μαζική απώλεια» το επεισόδιο κατά το οποίο 5 ή περισσότερη άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους 2. Ως αιτίες για τις θαλάσσιες καταστροφές έχουν αναφερθεί τα εξής: Συγκρούσεις .Καιρικά φαινόμενα. Φωτιά.Λοιμώδες νόσοι (USCG2010).
Σύμφωνα με το Ν.3013/2002 «Αναβάθμιση της Πολιτικής Προστασίας» και το Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας με τη συνθηματική λέξη «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ»: Καταστροφή νοείται κάθε ταχείας ή βραδείας εξέλιξης φυσικό φαινόμενο ή τεχνολογικό συμβάν στο χερσαίο, θαλάσσιο και εναέριο χώρο, το οποίο προκαλεί εκτεταμένες δυσμενείς επιπτώσεις στον άνθρωπο, καθώς και στο ανθρωπογενές ή φυσικό περιβάλλον. Η ένταση της καταστροφής καθορίζεται από το μέγεθος των απωλειών ή ζημιών που αφορούν στη ζωή, στην υγεία και στην περιουσία των πολιτών, στα αγαθά, στις παραγωγικές πηγές και στις υποδομές. Κίνδυνος νοείται η πιθανότητα εκδήλωσης ενός φυσικού φαινομένου ή τεχνολογικού συμβάντος ή και λοιπών καταστροφών σε συνδυασμό με την ένταση των καταστροφών, που μπορεί να προκληθούν στους πολίτες, στα αγαθά, στις πλουτοπαραγωγικές πηγές και στις υποδομές μιας περιοχής.
Κρίση (Crisis): Ονομάζεται οποιοδήποτε «γεγονός», «πράξη», «φυσική ή τεχνητή ενέργεια» που απειλεί άμεσα, την οργάνωση, δομή και ευημερία του κοινωνικού συνόλου με αντίκτυπο σε τοπικό, εθνικό ή διεθνές επίπεδο και με βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα πολλές φορές αποτελέσματα. Είναι απρόβλεπτη κατάσταση, η οποία χαρακτηρίζεται από: αιφνιδιασμό, υψηλό κίνδυνο για την ζωή των ανθρώπων ή/και τις αξίες τους και μικρό χρόνο αντίδρασης». Διαχείριση κρίσεων (crisis management):Είναι η δραστηριότητα που περιλαμβάνει την αναγνώριση μίας κρίσης, τον έγκαιρο προγραμματισμό για τον χειρισμό της, την προετοιμασία, την αντιμετώπισή της & την επίλυσή της. Επιτρέπει τον καλύτερο έλεγχο του οργανισμού & την αποτελεσματικότερη άσκηση της διοίκησης (RobertHeath. 2005.) Σε μια φυσιολογική ροή πραγμάτων υπάρχει και μια καθιερωμένη διαχείριση των πραγμάτων αυτών. Σε μια κατάσταση όμως έκτακτης ανάγκης και αντιμετώπισης μιας κρίσης εξ αιτίας ενός τέτοιου συμβάντος, όσα γνωρίζαμε ως δεδομένα δεν ισχύουν, συχνά δε δεν γνωρίζουμε και τι ακριβώς ισχύει. Συμπερασματικά η διαχείριση αυτή δεν μπορεί να βασίζεται στα καθιερωμένα μοντέλα διοίκησης>> (Κυδωνιάτης .2007.) Μια κατάσταση ουσιαστικά χαρακτηρίζεται κρίσιμη όταν συζευκτικά επηρεάζεται από:
Συνοψίζοντας απόψεις συγγραφέων (Write, MartynCambridgeUniversityPressUK 2000)που προσεγγίζουν το θέμα προκύπτει ότι το σύστημα διαχείρισης κρίσης και αντιμετώπισης μαζικών καταστροφών σε στρατηγικό τακτικό και επιχειρησιακό επίπεδο θα πρέπει να αρθρώνεται στους εξής πέντε άξονες:
<<Κατά την άποψη των (MeyersandHolusha .1986.) ένα πρόσωπο και ένας φορέας πρέπει να ηγείται μιας προκαθορισμένης ομάδας στελεχών τοπικών φορέων και υπηρεσιών επιφορτισμένων για τον σχεδιασμό τις επιχειρήσεις και τις επικοινωνιακές τακτικές αντιμετώπισης αυτών των καταστάσεων. Συνεπώς προτείνεται η φιλοσοφία της δομικής στρατηγικής με την ανάπτυξη μονίμου πυρήνα και υποδομής αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων>>. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ Τα αναμενόμενα αρνητικά αποτελέσματα που συνεπάγεται ένα συγκεκριμένο γεγονός αποτελούν τον κίνδυνο (risk). Ο φυσικός κίνδυνος μπορεί να εκτιμηθεί λαμβάνοντας υπόψη τον συνδυασμό της επικινδυνότητας και της τρωτότητας της περιοχής και τη συνολική οικονομική αξία που είναι εκτεθειμένη στον κίνδυνο Επικινδυνότητα (hazard) : Η έννοια αυτή αναφέρεται στην πιθανότητα εμφάνισης κάποιου μελλοντικού φυσικού η τεχνολογικού γεγονότος, με δυνητικές βλαβερές συνέπειες, και όχι στα αποτελέσματα που αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει. Τρωτότητα (vulnerability): Ο όρος τρωτότητα περιγράφει το πόσο ευάλωτο είναι το ανθρωπογενές περιβάλλον σε έναν κίνδυνο. Για παράδειγμα, η ενδεχόμενη καταστροφή που θα υποστεί μία περιοχή στην οποία γίνεται ισχυρός σεισμός εξαρτάται τόσο από τους φυσικούς παράγοντες που καθορίζουν τα συμβάντα, π.χ. μέγεθος, επίκεντρο, εστιακό βάθος, τρόπος ακτινοβόλησης της σεισμικής ενέργειας, κλπ., όσο και από παράγοντες που χαρακτηρίζουν το ανθρωπογενές περιβάλλον στην απειλούμενη περιοχή, π.χ. η ποιότητα των κατασκευών, η πληθυσμιακή πυκνότητα, η ύπαρξη μη προληπτικών μέτρων, και το οικονομικό επίπεδο της περιοχής. Το σύνολο αυτών των τελευταίων παραγόντων περιγράφεται με τον όρο τρωτότητα»( Δημήτρης Λάλας, Πάνος Ευσταθίου κα. 2007.)
Ασκήσεις Αξιολόγησης(ΓΓΠΠ. Ν. Κόκκοτας.2009).Σε επιχειρησιακό επίπεδο, στις Η.Π.Α., και κατά το στάδιο της ετοιμότητας (preparedness),οι μηχανισμοί (οργανισμοί FEMΑ), αξιολογούν την αποτελεσματικότητα των επεμβατικών συστημάτων με Ασκήσεις. Με το μοντέλο αυτό πραγματοποιούνται πέντε (5) είδη Ασκήσεων. Κάθε Άσκηση, είναι προοδευτικά πιο πολύπλοκη, πιο ρεαλιστική, με μεγαλύτερα ποσοστά στρες, και με μεγαλύτερες δυσκολίες στο να διεξαχθεί και να ολοκληρωθεί. Οι Αρμόδιες Υπηρεσίες, ολοκληρώνουν με επιτυχία κάθε σκέλος της Άσκησης πριν προχωρήσουν στο επόμενο, και αξιοποιούν την εμπειρία που αποκτήθηκε από προηγούμενες Ασκήσεις. Οι ασκήσεις θα πρέπει να αποτελούν μια ουσιώδη και συνεχιζόμενη διαδικασία, μέρος ενός αποτελεσματικού Προγράμματος Διαχείρισης Κρίσεων.
Α) Ασκήσεις Καθοδήγησης-Προετοιμασίας: Ουσιαστικά, πρόκειται για εκπαιδευτικές προπαρασκευαστικές ασκήσεις, που βοηθούν το προσωπικό να εμβαθύνει σε Έννοιες, Σχέδια, και Διαδικασίες. Συνήθως, είναι απλές στη διεξαγωγή τους, και βοηθούν τους εμπλεκόμενους να προετοιμαστούν και πραγματοποιήσουν πιο πολύπλοκες ασκήσεις.
Β) Ασκήσεις Tabletop: Σκοπός αυτού του είδους των Ασκήσεων, είναι η εξοικείωση των συμμετεχόντων, με τον ρόλο τους σε μια Έκτακτη Ανάγκη, και με τις διαδικασίες και ευθύνες τους, σε ένα σύστημα Διαχείρισης. Όπως υποδηλώνει και το όνομα, στις Ασκήσεις αυτές, το προσωπικό διαβουλεύεται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Συνήθως δεν είναι μια στρεσογόνος δραστηριότητα, καθώς μπορεί να προγραμματιστεί εύκολα και δεν απαιτεί μεγάλη προετοιμασία. Γίνεται μια προσπάθεια εξομοίωσης, του τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας Έκτακτης Ανάγκης. Περιλαμβάνει χειρόγραφα πρωτότυπα σενάρια, ικανά να προκαλέσουν μια αντίδραση από τη μεριά των συμμετεχόντων. Δεν υπάρχουν χρονικά όρια κατά την πραγματοποίηση της Άσκησης. Αυτή η από κοινού συζήτηση, είναι σημαντική, και δείχνει την αναγκαιότητα για συνεργασία, και φανερώνει τα διάφορα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αρμόδιες Υπηρεσίες.
Γ) Λειτουργικές Ασκήσεις: Λαμβάνουν χώρα, είτε σε ένα Κέντρο Επιχειρήσεων, είτε σε μια αίθουσα που εξομοιώνει ένα Κέντρο Επιχειρήσεων. Περιλαμβάνουν πολύπλοκες εξομοιώσεις, με τη χρησιμοποίηση γραπτών και τηλεφωνικών μηνυμάτων, καθώς και μηνυμάτων ασυρμάτου. Τα μηνύματα αυτά περιγράφουν πραγματικά περιστατικά. Οι συμμετέχοντες ανταποκρίνονται σε αυτά, σαν να πρόκειται για μια πραγματική Κρίση. Μεγάλο πλεονέκτημα αυτού του είδους των Ασκήσεων, είναι η εμπλοκή του προσωπικού σε διαδικασίες, κάτω από δύσκολες και στρεσογόνες συνθήκες. Οι Λειτουργικές Ασκήσεις πρέπει να εμπλέκουν τα πρόσωπα- κλειδιά στη Διαχείριση μια κρίσης. Έτσι αξιολογείται η οργάνωση του Σχεδίου, τα επιμέρους τμήματα του, και καταδεικνύεται η ανάγκη για συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων Φορέων. Υπάρχει η πιθανότητα, να εκφραστούν κατά τη διάρκεια μιας Άσκησης, διαφωνίες σχετικά με τις αρμοδιότητες και τις υποχρεώσεις μιας Υπηρεσίας. Αυτό βοηθάει πολύ στο να αναθεωρηθεί το Σχέδιο, ώστε να μην παρουσιαστούν οι δυσκολίες αυτές, κατά τη διάρκεια μιας πραγματικής Κρίσης.
Δ) Ασκήσεις FieldDrill: Κατά τη διάρκεια αυτών των ασκήσεων, όλο το προσωπικό μια υπηρεσίας συμμετέχει ενεργά. Πολλές φορές, έχουμε εμπλοκή του προσωπικού, σε μία μόνο συγκεκριμένη λειτουργία εκτέλεσης του Σχεδίου. Είναι απαραίτητο, να έχει εκτελεστεί μια τέτοια άσκηση, πριν πραγματοποιηθεί μια FullScale άσκηση. Για παράδειγμα αναφέρεται το σύστημα ειδοποίησης έκτακτης ανάγκης. Προσομοιώνεται , η αποστολή ενός μηνύματος που ειδοποιεί για μια καταστροφή που έλαβε χώρα. Στη συνέχεια ελέγχεται εάν το κατάλληλο προσωπικό και η υπηρεσία ανταποκρίνονται σε ένα προκαθορισμένο χρονικό διάστημα, με σκοπό να επιβεβαιώσουν το καταστροφικό γεγονός. Μια τέτοια άσκηση, βοηθάει επίσης να αξιολογήσουμε κατά πόσο δουλεύουν σωστά εξειδικευμένες εγκαταστάσεις (Κέντρο Επιχειρήσεων, Κέντρο Τύπου κ.α.). Ο τελικός στόχος τέτοιων ασκήσεων, είναι η διεξαγωγή μιας FullScale άσκησης με παράλληλη ενεργοποίηση του Κέντρου Επιχειρήσεων. Τα FieldDrills, δεν μπορούν από μόνα τους να εξομοιώσουν πλήρως μια πραγματική Κρίση, ούτε να απεικονίσουν τη συνεργασία μεταξύ των Φορέων και Υπηρεσιών.
Ε) Ασκήσεις FullScale: Μια τέτοια άσκηση, συνδυάζει, μια λειτουργική και μια FieldDrill άσκηση. Κατά τη διάρκεια της, όλο το προσωπικό ανταποκρίνεται σε μια έκτακτη ανάγκη, εμπλέκοντας όλο το διαθέσιμο εξοπλισμό και τα διαθέσιμα άτομα, σαν να πρόκειται να αντιμετωπιστεί, ένα πραγματικό περιστατικό. Στις ασκήσεις αυτές, προβλέπεται και η συμμετοχή απλών πολιτών που παριστάνουν τα θύματα. Παρόλο που δεν υπάρχει η πίεση χρόνου και το στρες ενός πραγματικού συμβάντος, υπάρχει αρκετή πίεση, ώστε να αποδειχθεί η αποτελεσματικότητα ενός Σχεδίου Διαχείρισης Κρίσεων, Συμπερασματικά: οι επιπτώσεις των καταστροφών τα τελευταία χρόνια, με την εικόνα των γεγονότων όπως η τρομοκρατική επίθεση στους δίδυμους πύργους της Αμερικής το 2001, οι μεγάλες φυσικές καταστροφές (όπως πχ. το τσουνάμι, η έξαρση -μετάδοση των νοσημάτων (Arnold 2002, Hsuetal 2004) , οι καταστρεπτικοί σεισμοί, σε συνδυασμό με την αύξηση του πληθυσμού έχουν οδηγήσει τη διεθνή κοινότητα να δώσει ιδιαίτερο βάρος και να αξιολογήσει ξανά το σχεδιασμό αλλά και το βαθμό ετοιμότητας των εμπλεκόμενων κρατικών φορέων για την αντιμετώπιση μαζικών καταστροφών (Jeffersonetal. 2008). Το γεγονός της καταστροφής, πάντα δημιουργεί έναν βαθμό χάους, καθώς οι διαθέσιμοι πόροι δεν είναι επαρκείς να καλύψουν τις ανάγκες που προκύπτουν. Η αποκατάσταση της κοινωνίας σε φυσιολογικούς ρυθμούς προ της καταστροφής, αποτελεί χρονοβόρα διαδικασία και χρειάζεται συντονισμένη προσπάθεια από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Ωστόσο, πάρα την αλματώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας και της επιστήμης, οι σημερινές κοινωνίες είναι εξαιρετικά ευάλωτες στις καταστροφές. Τα τελευταία 50 χρόνια έχουν αναφερθεί περισσότερο από 10.000 καταστροφές που στο σύνολο τους έχουν επηρεάσει πάνω από πέντε δισεκατομμύρια ανθρώπους , (WADEM 2002). Η αυξητική τάση της συχνότητας των καταστροφών παγκοσμίως, επηρεάζει διαρκώς περισσότερους κατοίκους σε ολόκληρο τον κόσμο. Όπως εκτιμάται από το Κέντρο Επιδημιολογικών Ερευνών για τις Καταστροφές (CRED), το τελευταίο τέταρτο του αιώνα περισσότερο από 3,4 εκατομμύρια ζωές χάθηκαν εξαιτίας των καταστροφών, ενώ επηρεάστηκε η ζωή δισεκατομμυρίων ανθρώπων καθώς μόνο οι οικονομικές επιπτώσεις εκτιμώνται πάνω από ένα τρισεκατομμύριο δολάρια (Noji 1994, WADEM 2002). Μάλιστα, καθώς πιστεύεται ότι μόνο το 24% περίπου των καταστροφών αυτών έχουν καταγραφεί πλήρως με συνυπολογισμό των οικονομικών επιπτώσεων, υπολογίζεται ότι το κόστος αυτό τελικώς ανέρχεται στα 4 τρισεκατομμύρια δολάρια (WADEM 2002 Υπάρχουν συνεπώς τρία σημεία τα οποία προκαλούν ανησυχία στην παγκόσμια κοινότητα:1.Οι καταστροφές συνεχίζουν να αυξάνονται σε συχνότητα.2.Οι καταστροφές επηρεάζουν όλο και περισσότερους ανθρώπους παγκοσμίως.3.Οι δαπάνες που σχετίζεται με τις καταστροφές αυξάνονται με ανησυχητικό ρυθμό (WADEM 2002). Μπορεί οι καταστροφές να θεωρούνται γεγονότα «μικρής πιθανότητας να συμβούν, με σοβαρές επιπτώσεις». Ωστόσο έχει καταγραφεί ότι είναι σχεδόν αδύνατο να περάσει μια μέρα χωρίς να σημειωθεί κάποια φυσική ή τεχνολογική καταστροφή, δίχως να κινδυνέψουν εξαιτίας της ανθρώπινες ζωές ή περιουσίες. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι, οι καταστροφές εμφανίζονται σε παγκόσμια κλίμακα κατά μέσο όρο μια φορά την εβδομάδα (Veenema 2003).Οι καταστροφές και οι καταστάσεις κρίσεων θα μπορούσαν να προκύψουν ακόμα και από υπάρχουσες απειλές αναδυόμενων μολυσματικών ασθενειών, όπως το σύνδρομο (SARS) και η νόσος των πτηνών ή ακόμα μπορεί να είναι αποτέλεσμα διακοπής των παραδοσιακών δομών, ένοπλων συγκρούσεων, ξαφνική αύξηση του εθνικισμού κ.α. (π.χ. Βοσνία, Σομαλία, Τσετσενία, Ιράκ), (Noji 1997).Χαρακτηριστικό πρόσφατο γεγονός που απασχόλησε την παγκόσμια κοινότητα -ανεξαρτήτως από την τελική έκβαση- είναι ο ιός της νέας γρίπης Η1Ν1, όπου κατά την περίοδο της εξάπλωσης του δημιουργήθηκε πανδημία γρίπης (2009) ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός ανέβασε το επίπεδο συναγερμού στο επίπεδο 5-6 (WHO 2009).Για την καλύτερη προετοιμασία των κρατών για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, ο Π.Ο.Υ. προτρέπει από το 2006 όλες τις χώρες να προετοιμάσουν λεπτομερή σχέδια διαχείρισης κρίσεων σε εθνικό επίπεδο, για όλες τις πιθανές καταστροφές που μπορεί να προκύψουν (WHO- ExpertConsultationReport 2006). Μάλιστα, ο ίδιος οργανισμός, έχει εκδώσει πολύ πρόσφατα οδηγίες για την εκπόνηση σχεδίων για την αντιμετώπιση μαζικών καταστροφών. Στο γενικό πλάνο ο Π.Ο.Υ. προτρέπει την ανάπτυξη λειτουργιών και ενεργειών που να περιλαμβάνουν σχέδια για ολόκληρο τον κύκλο της καταστροφής από τον σχεδιασμό πριν το συμβάν, την ενεργοποίηση του μηχανισμού απόκρισης κατά τη διάρκεια του συμβάντος όπως και την αξιολόγηση αποτελεσμάτων μετά το συμβάν. Επίσης προτείνεται να χορηγηθεί βοήθεια μέσω του Π.Ο.Υ. σε όλες οι συσχετιζόμενες ομάδες προκειμένου να προετοιμαστούν για την φάση της απόκρισης και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Στο αναλυτικό πλάνο του Π.Ο.Υ. περιλαμβάνονται συγκεκριμένες οδηγίες για τη διαχείριση κρίσεων, την προετοιμασία των υπηρεσιών υγείας, την εκπόνηση σχεδίων αντιμετώπισης μαζικών καταστροφών, την εκπαίδευση και εξάσκηση του προσωπικού, τη σωστή διαχείριση των πόρων κ.α. (WHO 2007). |
ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ: Ο ΝΜ: συμμετείχε στη σύλληψη, στο σχεδιασμό της μελέτης, συνέλεξε και ανέλυσε τα δεδομένα, συνέβαλε στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων και στη συγγραφή του κειμένου. Ο ΓΠ: συμμετείχε στο σχεδιασμό της μελέτης, συνέβαλε στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων και στη συγγραφή του κειμένου. Και οι δύο συγγραφείς αξιολόγησαν κριτικά και ενέκριναν την υποβολή του τελικού κειμένου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ
Arnold J.L. (2002). Disaster medicine in the 21st Century: Future hazards,
vulnerabilities, and risks. PrehospDisast Med. 17(1):3-11.
Hogan D.E. and Burstein J.L. (2010). Ιατρική των καταστροφών. Εκδόσεις
Πασχαλίδης, 2η έκδοση – Αθήνα.
ICAO-International Civil Aviation Organization (2001). Aircraft Accident and Incident Investigation.
International Standards and Recommended Practices.
IDNDR 1992. Glossary: Internationally Agreed Glossary of Basic Terms Related to Disaster
Management, DHA-Geneva, 83 pp.
Jefferson W., Maiyalice N, Cam C. (2008). The Effectiveness of Disaster Training for Health Care
Workers: A Systematic Review. Ann Emerg. Med.52:211-222.
McMichael A. and Woodruff R. (2004). Climate change and risk to health: the risk is complex, and
more that a sum of risks due to individual climate factors. BMJ. 329: 1416-1417).
MeyersandHolusha .(1986.) .
Noji EK. (1994). Progress in disaster management. Lancet 343: 1239.
Noji EK. (1997).The public health consequences of disasters. New York: Oxford University Press
Robert Heath. 2005.
Veenema T.G. (2003). Disaster Nursing and Emergency Preparedness for Chemical, Biological, and
Radiological Terrorism and Other Hazards. Springer Publishing Company, New York.
WADEM- World Association for Disaster and Emergency Medicine (2002).
World Health Organization (2002). Statistical information system. From: www.who.ini.
World Health Organization (2006). Field manual for capacity assessment of health facilities in
responding to emergencies. WHO Regional Office for the Western Pacific. From:
htfo://www.wpro.who.int/NR/rdonlvres/.
World Health Organization (2006). Field manual for capacity assessment of health facilities in
responding to emergencies. WHO Regional Office for the Western Pacific. From:
htfo://www.wpro.who.int/NR/rdonlvres/.
World Health Organization (2006).Expert Consultation Report. Emergency preparedness for the health
sector and communities – challenges and the way forward. Pre-hospital and Disaster Medicine
21(Suppl. 4), s97-sl09.
World Health Organization (2007). Strengthening WHO’s Institutional Capacity for Humanitarian
Health Action – A Five-Year Programme 2009-2013.
World Health Organization (2009). Current WHO phase of pandemic alert for Pandemic (H1N1)
2009.
Write, Martyn Cambridge University Press UK 2000.
Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (2010). Καύσωνας. Διαθέσιμο
στohttp://www.gscp.gl·/ggpp/site/home/ws/promote/fisikes/fenomena/kafsonas.csp.
Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας- Τεχνολογικά ατυχήματα 2007-2008.). στατιστικά
στοιχεία. Διαθέσιμο στο:http://www.gscp.gr/ggpp.
Δημήτρης Λάλας, Πάνος Ευσταθίου κα (2007).
ΔρΜπουρήςΙωάννης.( 2002).
Επιτροπή Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (2003). Έκθεση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και
στο Συμβούλιο σχετικά με την ασφάλεια των υπηρεσιών για τους καταναλωτές.
Διαθέσιμοστο:http://ec.europa.eu/consumers/cons safe/serv safe/reports/.
Ζουρούδη – Βελέντζα Ε. (2007). Μαζικές Καταστροφές: ψυχο-κοινωνική παρέμβαση & διαχείριση
κρίσεων. Πρακτικά ημερίδας. Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Κυδωνιάτης Άρθρο ΜΒΑ ΤΑ ΝΕΑ Φύλλο 19-11-2007.
ΛΕΚΚΑΣ Ε. (2000). Φυσικές και Τεχνολογικές Καταστροφές. Εκδόσεις: Access.
Μισθός Μ.Λ. (2009). Η συμβολή της Τηλεπισκόπησης και των ΓΣΠ στην ολοκληρωμένη διαχείριση
φυσικών καταστροφών. Μελέτη περίπτωσης: η τεχνική της ανίχνευσης μεταβολών στον
εντοπισμό κατακλυσμένων εκτάσεων από ποτάμια πλημμύρα. Μεtαπτυχιακή εργασία. Εθνικό
Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
Ν. Τζανάκης.Α. Φιλαλλήθης. ΡούτσηΕβελινα.(2010).Μεταπτυχιακή εργασία.
Ν.3013/2002 .Αναβάθμιση της Πολιτικής Προστασίας. Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας με τη
συνθηματική λέξη ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ.
Παπανικολάου Δ. Ι. και Σιδερής Χ. 1. (2007). Γεωλογία: Η Επιστήμη της Γης. Εκδόσεις Πατάκη,
Αθήνα.
ABSTRACT
Crisis management and education of health professionals: a bibliographic review.
Nikolaos Mitropoulos (1), GeorgiosPanoutsopoulos(2).
1.Nurse UE MSc, PhD(c), Supervisor of the Outpatient Departments of the General Panarcadic Hospital of Tripoli. Candidate Doctor (PhD) of the University of Peloponnese.
2.Assistant Professor of the Nursing Department of the University of Peloponnese.
SUMMARY
The operation of the health services very often forces the health professionals to deal with the victims of mass disasters. This causes disruption and disorganization of the normal pace of the operation of the hospitals. In recent years, mass disaster events occur more and more often. Some of them are minor, whereas others are major in magnitude and volume, such as the disproportionate threat to the Twin Towers in New York, the earthquake in Cephalonia (2014) and the immigrants from Syria (2015), which give us the true dimension of the magnitude of the problem of the disaster and the losses. The aim of this study is to show off the need for the demand for crisis management services in the field and the investigation of the roles of the managers who work in it, in order to provide recommendations for their training in tackling crises. For this study bibliographical review was used. In Greece, a significant number of accidents and disasters occur. The managers, who compose the crisis management teams, need to have special knowledge and skills, not only for the crisis management, but also for the communicative “noise” and its impact on the community.
KEYWORDS: health professionals, crises, crisis management, disaster.
BASIC POINTS:
- Health professionals experience disasters, crises and crisis management situations.
- There are many different kinds of disasters.
- Crises are unavoidable and demand management.
- Crisis management requires knowledge.
- Training of the health professionals in addressing crises is necessary.
Correspondence responsible:Nikolaos Mitropoulos. Email: hospitalnik@yahoo.gr, tel. 6955178151
Διαχείριση κρίσεων και εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας: μια βιβλιογραφική ανασκόπηση
Νικόλαος Μητρόπουλος 1 , Γεώργιος Πανουτσόπουλος.2
1.Νοσηλευτής ΠΕ.MSc. PhD(c). Προϊστάμενος Εξωτερικών Ιατρείων Γενικού Παναρκαδικού Νοσοκομείου Τρίπολης. Υποψήφιος διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
2.Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Νοσηλευτικής Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Υπεύθυνος αλληλογραφίας: Νικόλαος Μητρόπουλος . Email:hospitalnik@yahoo.gr. Τηλ.:6955178151.
Ημερομηνία υποβολής:06/09/2017.
Crisis management and education of health professionals: a bibliographic review.
Nikolaos Mitropoulos (1), GeorgiosPanoutsopoulos(2).
1.Nurse UE MSc, PhD(c), Supervisor of the Outpatient Departments of the General Panarcadic Hospital of Tripoli. Candidate Doctor (PhD) of the University of Peloponnese.
2.Assistant Professor of the Nursing Department of the University of Peloponnese.
Correspondence responsible:Nikolaos Mitropoulos.
Email: hospitalnik@yahoo.gr, tel. 6955178151
Date of submission:06/09/2017.